Hassan Rouhani

Ο Hassan Rouhani, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, κέρδισε τη δεύτερη θητεία του ως Πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, στις εκλογές της 19^ης Μαΐου. Όπως δήλωσε ο Υπουργός Εσωτερικών του Ιράν, ο Rouhani αναδεικνύεται ο νικητής της εκλογικής αναμέτρησης με ποσοστό 57%, ποσοστό που μεταφράζεται σε 23,5 εκατομμύρια ψηφοφόρους από το συνολικό ποσοστό των 41,2 εκατομμυρίων που προσήλθαν στις κάλπες. Ενώ ο βασικός του αντίπαλος, Ebrahim Raisi, συγκέντρωσε 15,8 εκατομμύρια ψήφους, και βρέθηκε στη δεύτερη θέση (Al Jazeera, 2017).

Η υποψηφιότητα του επερχόμενου Προέδρου και η πρώτη θητεία

Από αρκετούς αναλυτές θεωρούταν πιθανότερη η επανεκλογή Rouhani, ωστόσο αναμενόταν πτώση στα νούμερά του, αφού ένα μεγάλος μέρος των ψηφοφόρων που τον στήριξαν το 2013 δηλώνει απογοητευμένο από την οικονομική κατάσταση. Ο Rouhani, στην πρώτη τετραετία του, υπήρξε ένας Πρόεδρος που εφάρμοσε αρκετές από τις προγραμματικές του δηλώσεις, βασικές εκ των οποίων ήταν το τέρμα της απομόνωσης και η προσέγγιση με τη Δύση, ο έλεγχος του πληθωρισμού, και η επαναφορά της μακροοικονομικής σταθερότητας στη χώρα (Salehi-Isfahani, 2017).

Δύο χρόνια από την εκλογή του, το 2015, καταφέρνει να έρθει σε συμφωνία με τη Δύση (το γνωστό Iran nuclear deal ή, αλλιώς, Joint Comprehensive Plan of Action), με την οποία επαναφέρει το Ιράν στη διεθνή κοινότητα, και καταφέρνει την άρση αρκετών εκ των κυρώσεων που του είχαν επιβληθεί κατά την τελευταία δεκαετία. Η συμφωνία αυτή είναι μεγάλης σημασίας για το Ιράν, όχι μόνο για τα οικονομικά οφέλη που επήλθαν, αλλά και γιατί αποτελεί το πρώτο βήμα για το μακροπρόθεσμο στόχο του Ιράν να σταματήσει να είναι ο “παρίας” του διεθνούς συστήματος. Η μακροβιότητα της συμφωνίας που αμφισβητείται και από μερίδα του ιρανικού πληθυσμού δεν έγκειται μόνο στη συνέχιση της πολιτικής Rouhani, αλλά και στην πολιτική που θα ακολουθήσει ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος Trump (Gharagozli, Roozenbeek, and Palau, 2017).

Iran Nuclear Deal-η μεγάλη επιτυχία του Rouhani

Όσον αφορά την οικονομική κατάσταση της χώρας, πριν τέσσερα χρόνια, όταν και ανέλαβε ο Rouhani, ο πληθωρισμός βρισκόταν σε ποσοστό 35%, ενώ τώρα έχει πέσει σε μονοψήφια ποσοστά, και το κρατικό νόμισμα έχει καταφέρει να παραμείνει σταθερό. Η δημοσιονομική πολιτική που ακολούθησε ο Rouhani ήταν σφικτή, κάνοντας έτσι τα αποτελέσματα να φανούν σταδιακά, και να μην έχουν φτάσει ακόμα πλήρως στα νοικοκυριά. Παρόλη τη μείωση του πληθωρισμού, οι τιμές των προϊόντων έχουν ακόμη μικρή ανοδική πορεία, παράλληλα με την μικρή άνοδο στο συνολικό εισόδημα ενώ, εκτός της Τεχεράνης και άλλων μεγάλων αστικών κέντρων, τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν πως η φτώχεια αυξήθηκε. Ακόμη, αν και δημιουργήθηκαν περίπου μισό εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας, σημειώθηκε αύξηση και στην ανεργία – κυρίως των νέων (Salehi-Isfahani, 2017).

Οι ψηφοφόροι του Rouhani προέρχονται κυρίως από τη μεσαία αστική τάξη και τους νέους, οι οποίοι υποστηρίζουν τις κοινωνικές ελευθερίες τις οποίες έχει δεσμευτεί να επιτρέψει (Al Jazeera, 2017). Ακόμη και με τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας στους νέους, ο Rouhani είχε σχεδόν δεδομένη την υποστήριξη αρκετών από αυτούς, λόγω της συντηρητικής εναλλακτικής επιλογής που πρεσβεύει ο Raisi (Salehi-Isfahani, 2017). Οι κοινωνικές ελευθερίες αποτέλεσαν θέμα της καμπάνιας του Rouhani, αν και, όπως όλες οι πολιτικές που προωθεί ο εκάστοτε Πρόεδρος, πρέπει να πάρει την έγκριση του Ανώτατου Ηγέτη, ο οποίος έχει το δικαίωμα να ασκεί veto σε οτιδήποτε είναι αντίθετος (Al Jazeera, 2017).

Ο κύριος αντίπαλος του Rouhani

Ebrahim Raisi

Ο έτερος της εκλογικής αναμέτρησης, Ebrahim Raisi, είναι ένας συντηρητικός κληρικός, σχεδόν άγνωστος στον ιρανικό λαό, ο οποίος ακολούθησε λαϊκιστική προσέγγιση στην προεκλογική του εκστρατεία. Προσπάθησε να προσελκύσει τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα που πλήττονται από τη φτώχεια, και να παρουσιάσει την προσέγγιση με τη Δύση ως κάτι ζημιογόνο για το Ιράν (Al Jazeera, 2017). Οι τακτικές του σίγουρα βρήκαν απήχηση αφού βγήκε δεύτερος, ωστόσο ο συντηρητισμός ίσως ανταποκρίνεται σε μια, πλέον, μειοψηφούσα μερίδα του πληθυσμού. Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, ο Raisi, στο μέλλον, μπορεί να βρεθεί σε άλλη διοικητική θέση, αφού θεωρείται ένας από τους επικρατέστερους για να γίνει ο διάδοχος του τωρινού Ανώτατου Ηγέτη, Ayatollah Khamenei (Salehi-Isfahani, 2017). Ο Ανώτατος Ηγέτης, αν και δεν αποκάλυψε την προτίμησή του για τις εκλογές, εικάζεται πως υποστήριζε την υποψηφιότητα Raisi, και αυτό φαίνεται από το γεγονός πώς ούτε ο Raisi αλλά ούτε και o Khameini συνεχάρησαν τον Rouhani για την νίκη του, όπως είθισται (Karami, 2017).

Επιπλέον, σε συνέχεια της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων στις 21 Μαΐου, ο Raisi υποστήριξε πως υπήρχαν παρατυπίες στην διεξαγωγή των εκλογών, και προχώρησε το θέμα με αίτημα στο Guardian Council – υπεύθυνο, μεταξύ άλλων, για την εγκυρότητα των υποψηφιοτήτων. Στο αίτημά του, ο Raisi αιτήθηκε την εξέταση για τυχόν παρατυπίες πριν και κατά τη διάρκεια των εκλογών, και παρέδωσε φάκελο 100 σελίδων με υποτιθέμενα στοιχεία που υποστηρίζουν το αίτημα του. Την ίδια μέρα, εκπρόσωπος του Guardian Council δήλωσε πως υπήρξαν κάποιες παρατυπίες, αλλά μη ύψιστης σημασίας, και πως δεν έχει συμβεί κάτι σημαντικότερο. Όμως το συμβούλιο θα ανακοινώσει τα πορίσματα της έρευνάς του στις 30 Μαΐου οπότε, μέχρι τότε, οι συντηρητικοί θα συνεχίζουν να υποστηρίζουν τη θέση του υποψηφίου τους (Faghihi, 2017).

Ο αντίκτυπος των ιρανικών εκλογών και η επόμενη μέρα

Οι εκλογές στο Ιράν έγιναν σε μία χρονική περίοδο μεγάλων αναταραχών στην ευρύτερη περιφέρειά του, και συνέπεσαν με την επίσκεψη του Προέδρου Trump στη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ. Από εκεί, ο Πρόεδρος αλλά και ο Υπουργός Εξωτερικών, Tillerson, κάλεσαν το Ιράν να σταματήσει την υποστήριξη σε δίκτυα τρομοκρατίας, και να παύσει τις δοκιμές με βαλλιστικούς πυραύλους (Euronews, 2017), ενώ, στο ίδιο ταξίδι, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έκλεινε συμφωνία 100 δις δολαρίων με τη Σαουδική Αραβία για εξοπλιστικά συστήματα (Karami, 2017). Η πολιτική που θα ασκήσει η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, και ο περαιτέρω εξοπλισμός της Σαουδικής Αραβίας θα επηρεάσουν σίγουρα στο μέλλον τη δεύτερη θητεία του Rouhani. Παρατηρούμε όμως πως η διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών, αλλά και οι πρώτες ενδείξεις από την άρση των κυρώσεων έχουν βάλει το Ιράν σε μια θετική πορεία επανένταξης στη διεθνή κοινότητα.

Πηγές:

1. Aljazeera.com. (2017). Hassan Rouhani wins Iran’s presidential election. [online] Available at: http://www.aljazeera.com/news/2017/05/iran-election-president-hassan-rouhani-takes-lead-170520042625946.html [Accessed 24 May 2017].
2. Euronews. (2017). US calls on Iran’s Rouhani to act on terrorism and missile testing. [online] Available at: http://www.euronews.com/2017/05/21/us-calls-on-iran-s-rouhani-to-act-on-terrorism-and-missile-testing [Accessed 24 May 2017].
3. Salehi-Isfahani, D. (2017). What economic concerns do Iranian voters have as they head to the polls?. [online] Euronews. Available at: http://www.euronews.com/2017/05/16/view-iran-presidential-elections-hassan-rouhani-iranian-economy [Accessed 24 May 2017].
4. Karami, A. (2017). In wake of Rouhani’s win, conservative rivals vow to remain on scene. [online] Al-Monitor. Available at: http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2017/05/iran-rouhani-reelection-raisi-letter-complaint-guardian.html#ixzz4i1Smw4xw [Accessed 24 May 2017].
5. Faghihi, R. (2017). Iran’s conservatives question election results. [online] Al-Monitor. Available at: http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2017/05/iran-conservatives-raisi-protest-vote-results-3-million-vote.html [Accessed 24 May 2017].
6. Gharagozli, B., Roozenbeek, J. and Palau, A. (2017). Iran elections 2017: A new direction for foreign policy?. [online] TheNewArab. Available at: https://www.alaraby.co.uk/english/indepth/2017/5/17/iran-elections-2017-a-new-direction-for-foreign-policy [Accessed 24 May 2017].