Την 6^η Ιουνίου του 2016, και έπειτα από 81 χρόνια, η Αγία Σοφία σταμάτησε να λειτουργεί ως Μουσείο και ακούστηκε ξανά στο εσωτερικό της μουσουλμανική λειτουργία. Η διαταγή ανάγνωσης του κορανίου από ιμάμη στην Αγία Σοφία ίσχυσε για ένα μήνα στα πλαίσια του ραμαζανίου, και δόθηκε κατόπιν εντολής της τουρκικής κυβέρνησης – και συγκεκριμένα του Προέδρου Recep Tayyip Erdoğan. Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε, διαμαρτυρόμενο για την πρόκληση της τουρκικής κυβέρνησης, διότι προσβάλει ένα μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. To State Department στήριξε τη θέση του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών με αντίστοιχη δήλωσή του. Παραταύτα η τουρκική κυβέρνηση δεν διέκοψε τη λειτουργία της Αγίας Σοφίας ως ισλαμικού τεμένους. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την οικονομική αδυναμία του Ελληνικού Κράτους κατά τα τελευταία χρόνια, και της ολοένα αυξανόμενης διεθνούς απομόνωσης κατά τα τελευταία δύο χρόνια, εγείρουν σοβαρές ανησυχίες για γεωπολιτικούς κινδύνους της Ελλάδας στην παρούσα χρονική περίοδο από πολλές πλευρές.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ

Κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα η επιθετικότητα των Τούρκων προς την Ελλάδα βαίνει διαρκώς αυξανόμενη, με ποικίλες προκλήσεις σε πολλά επίπεδα που μπορούν να προκαλέσουν ανησυχία για την εδαφική ακεραιότητα του Ελληνικού Κράτους. Οι αεροπορικές παραβιάσεις της τουρκικής αεροπορίας στο Αιγαίο βρίσκονται στην μεγαλύτερη ένταση και ποσότητα τουλάχιστον από την κρίση των Ιμίων, θέτοντας πιο έντονα από ποτέ το θέμα των διαχρονικών διεκδικήσεων της Τουρκίας στο Αιγαίο. Στην Κομοτηνή, το τουρκικό προξενείο της Θεσσαλονίκης προσπαθεί εδώ και χρόνια να καλλιεργήσει στους μουσουλμάνους της Θράκης μια ιδεολογία τουρκικής μειονότητας, συνδεδεμένης άμεσα με το Τουρκικό Κράτος, και έτοιμης να υποστηρίξει πιθανές τουρκικές διεκδικήσεις στη Δυτική Θράκη ενώ, παράλληλα, η τουρκική ηγεσία κάνει απροκάλυπτα λόγο για τουρκική μειονότητα.

Η πολιτική κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό της Τουρκίας και το διεθνές περιβάλλον ενισχύουν την ως άνω ανησυχία. Η επαναλειτουργία της Αγίας Σοφίας ως τζαμιού, εκτός από μεγάλη πρόκληση για τον παγκόσμιο πολιτισμό -και ειδικά για την Ελλάδα-, είναι ένας βαθύς πολιτικός συμβολισμός εκ μέρους του Erdoğan, που δείχνει ότι προοδευτικά εγκαταλείπεται ο κεμαλισμός, και η πολιτική κατευθύνεται προς τον ισλαμισμό. Η ανακήρυξη της Αγίας Σόφιας ως μουσείου, και η παύση της λειτουργίας της ως μουσουλμανικού τεμένους από τον Κεμάλ Ατατούρκ το 1935, αποτέλεσε ένα σύμβολο της κήρυξης του Τούρκικου Κράτους ως κοσμικού, και υπέδειξε την ευρωπαϊκή του κατεύθυνση. Επιπροσθέτως, ο συγκεντρωτισμός του Ερντογάν στο εσωτερικό, η σύγκρουση με τους Ρώσους, η απομάκρυνση της αμερικανικής πολίτικης από τα τουρκικά συμφέροντα, η -πλέον- κακή σχέση με τη Γερμάνια (τον κλασικό σύμμαχο της Τουρκίας στην Ευρώπη) και η συνήθεια των Τούρκων να εξάγουν προβλήματα, συνηγορούν στο συμπέρασμα ότι μαίνεται μια πολύ μεγάλη κρίση Ελλάδος-Τουρκίας, που μπορεί να θέσει εν κινδύνω την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας.

ΑΠΟ ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

Από το Βορρά, τόσο οι Αλβανοί όσο και οι Σκοπιανοί φαίνονται πιο διεκδικητικοί από ποτέ.

Στην πρόσφατη επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας στα Τίρανα, αυτός αποδοκιμάστηκε από ομάδα μελών του κόμματος των Τσάμηδων, το όποιο συμμετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό του πρωθυπουργού Edi Rama. Οι Τσάμηδες είναι ένα αλβανικό φύλο το όποιο συνεργάστηκε με τους Ναζί κατά των Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, επιδεικνύοντας πρωτοφανή βιαιότητα κατά των Ελλήνων στην Ήπειρο, με αποτέλεσμα να εκδιωχθούν στην Αλβανία μετά το πέρας του πολέμου. Αυτοί, εντασσόμενοι στον ευρύτερο Αλβανικό μεγαλοϊδεατισμό, διεκδικούν την αυτονόμηση ενός μεγάλου μέρους της Ηπείρου ως Τσαμουριάς. Μέχρι τώρα επρόκειτο για γραφικές ιδέες της αλβανικής υπαίθρου. Τώρα, όμως, για πρώτη φορά οι ιδέες αυτές παύουν να είναι περιθωριακές, και περιβάλλονται πλέον χαρακτήρα κυβερνητικής πολιτικής.

Τα Σκόπια, έχοντας προπαγανδίσει επιτυχώς τις ανιστόρητες εθνικιστικές τους επιδιώξεις, έχουν καταφέρει να αναγνωριστούν από μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας ως «Μακεδονία». Επίσης, από τους Σκοπιανούς δεν ελλείπει ο μεγαλοϊδεατισμός, καθότι εμφανίζουν διαρκώς χάρτες της υποτιθέμενης «Ενωμένης Μακεδονίας» – που περιλαμβάνουν και τη Θεσσαλονίκη, την οποία υποδεικνύουν σε ορισμένες περιπτώσεις και ως Πρωτεύουσα. Οι ιδέες αυτές φαίνονται να ευδοκιμούν σήμερα πιο πολύ από ποτέ, διότι για πρώτη φορά τμήμα του πολιτικού χώρου που εκπροσωπεί η Ελληνική Κυβέρνηση αποδέχεται το όνομα «Μακεδονία» για το διασπασθέν από την πρώην Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας κράτος των Σκοπίων. Η παρακμή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής φαίνεται και στην πρόσφατη δράση των σκοπιανών αστυνομικών κατά των προσφύγων εντός του ελληνικού εδάφους, και η παραβίαση του Ελληνικού Εναερίου Χώρου από δύο ελικόπτερα των σκοπιανών αρχών – πράξεις που βάλλουν ευθέως κατά της εδαφικής ακεραιότητας του Ελληνικού Κράτους, και για τις οποίες δεν δόθηκε ποτέ ουσιαστική απάντηση από την Ελλάδα.

Μοιάζει παράδοξο πώς αυτές οι δύο χώρες ακολουθούν χωρίς περίσκεψη αυτές τις πολιτικές. Πρώτον, διότι εξαρτώνται οικονομικά σε μεγάλο βαθμό από την Ελλάδα με τις χιλιάδες ελληνικές επιχειρήσεις που εδρεύουν εκεί, και με το συνάλλαγμα που εισάγουν σε αυτές οι μετανάστες στην Ελλάδα πολίτες τους (κυρίως οι Αλβανοί). Δεύτερον, διότι στρατιωτικά έχουν υποδεκαπλάσια ισχύ σε σχέση με την Ελλάδα. Τρίτον, διότι βάλλοντας κατά της Ελλάδας γνωρίζουν ότι βάλλουν κατά ενός κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πράγμα που δεν προωθεί καθόλου τις διαδικασίες ένταξής τους σε αυτήν.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Συνοψίζοντας καθίσταται σαφές ότι, η διεθνής γεωπολιτική ισχύς της Ελλάδας έχει εξασθενήσει σε μεγάλο βαθμό. Η επιθετικότητα της Τουρκίας σε επίπεδο στρατιωτικό αλλά και συμβολικό, και οι αλυτρωτικές τάσεις των βαλκάνιων γειτόνων της Ελλάδας που εμφανίζονται πιο έντονα από ποτέ και τείνουν να εξελιχθούν σε κρατική πολιτική, δεικνύουν την υποβάθμιση της γεωπολιτικής ισχύος της Ελλάδας. Αν, δε, τα παραπάνω γεγονότα εξεταστούν σε συνδυασμό με το σημαντικό έλλειμμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στην Ελλάδα και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω των οικονομικών προβλημάτων, συμπεραίνει κανείς ότι διανύουμε την πιο πρόσφορη περίοδο για εδαφικές διεκδικήσεις κατά του Ελληνικού Κράτους.

ΠΗΓΕΣ:

1. Hagia Sophia: Political and Religious Symbolism in Stones and Spolia
2. Christians Outraged as Muslim Turks Use Hagia Sophia for Ramadan Prayers
3. Greece Condemns State-Sanctioned Quran Readings at Hagia Sophia
4. Battle Over the Aegean: The Undeclared Greco-Turkish Air War
5. Turkish and Greek fighters engage in dogfight over the Aegean Sea
6. Vestiges of the Ottoman Past: Muslims Under Siege in Contemporary Greek. Thrace
7. Greece Responds to Erdogan’s Provocative Statements
8. Albanian Chams Try to Create a Minority Issue in Greece
9. Cham Party Eyes Cabinet Post in Albania
10. FYROM Name Issue
11. “Δεν θα απέρριπτα το Μακεδονία σκέτο”, είπε βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, αλλά μιλά για παρερμηνεία
12. Greek Business in FYROM is Flourishing
13. Greek investments in Albania
14. Current military capabilities and available firepower for 2016 detailed – Greece
15. Current military capabilities and available firepower for 2016 detailed – Albania
16. F.Y.R.O.M. Military Forces
17. Υπερπτήσεις Ελικοπτέρων ΠΓΔΜ
18. Idomeni: Greece sends two demarches to FYROM, Skopje complaints about Greek authorities