Σε πολλές κοινότητες της Ινδίας, κυρίως, όμως, στο Νέο Δελχί, την Καλκούτα και την Βομβάη, τα κορίτσια θεωρούνται οικονομικό βάρος. Ο γάμος τους μεταφέρει το σχετικό βάρος στον νέο σύζυγο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η φτώχεια να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα, αναφορικά με την αύξηση των γάμων κοριτσιών νεαρής ηλικίας. Έπειτα, τα έξοδα ενός γάμου και, κυρίως, η προίκα συμβάλλουν περαιτέρω στην αύξηση αυτή, αφού κρίνονται ως ένα βάρος που μετά την εξάλειψή του δεν θα περιορίσει τις πιθανότητες της οικονομικής ευμάρειας μίας οικογένειας. Με επίκεντρο την Ινδία, η πατριαρχία, η τάξη και η κάστα επηρεάζουν τους κανόνες και τις προσδοκίες γύρω από το ρόλο των γυναικών και των κοριτσιών. Τα κορίτσια περιορίζονται στο ρόλο της κόρης, της συζύγου και της μητέρας και θεωρούνται ως ιδιοκτησία, πρωτίστως, του πατέρα και, στη συνέχεια, του συζύγου. Τα ανωτέρω ευνοούν την πρακτική του παιδικού γάμου υπό πίεση. Η πίεση στοχεύει στην εξάλειψη της «ατιμίας» που συνδέεται με την ανάρμοστη γυναικεία σεξουαλική συμπεριφορά. Οι επιλογές των κοριτσιών στις ινδικές κοινότητες είναι στενά περιορισμένες. Με απλά λόγια, είτε θα πρέπει να παντρευτούν σε μικρή ηλικία, ώστε να εξασφαλίσουν μια ομαλή ζωή, είτε θα καταλήξουν «στους δρόμους», όπου θα τις εκμεταλλεύονται για ελάχιστα χρήματα. Τέλος, οι μειωμένες ευκαιρίες στην εκπαίδευση των κοριτσιών και, ειδικά, εκείνων που ζουν σε αγροτικές περιοχές, αυξάνουν περαιτέρω τα ποσοστά που αναφέρονται στην πρακτική του παιδικού γάμου.

Ένας δαιδαλώδης νόμος

Ο Ινδικός Ποινικός Κώδικας (IPC) φιλοξενεί πολλές αρχαϊκές διατάξεις, οι οποίες επιτρέπουν την άνθιση πρακτικών, μέσω των οποίων η Ινδία καταφεύγει στα σκονισμένα χρονικά αρχαίων βιβλίων δικαίου. Σύμφωνα με το άρθρο 375 του IPC «η σεξουαλική επαφή με ένα κορίτσι ηλικίας κάτω των 18 ετών θεωρείται βιασμός». Ωστόσο, μία διάταξη, που συνιστά εξαίρεση προς την ανωτέρω, προβλέπει ότι «η σεξουαλική επαφή ή οι σεξουαλικές πράξεις ενός άνδρα με τη δική του γυναίκα, κι εφόσον η γυναίκα δεν είναι κάτω των δεκαπέντε ετών, δεν συνιστούν βιασμό». Είναι μάλλον ντροπιαστικό το γεγονός ότι η εξαίρεση αυτή προβλέπεται και παραμένει σε ισχύ ως σήμερα.

Παρά το γεγονός, λοιπόν, ότι ο συζυγικός βιασμός δεν αποτελεί έγκλημα στην Ινδία, η ανωτέρω διάταξη που εισάγει την εξαίρεση, που τον επιτρέπει, έρχεται σε αντίθεση με την ηλικία συγκατάθεσης τόσο στην «Απαγόρευση του νόμου περί γάμου παιδιών» (PCMA, Κεφάλαιο 2, Άρθρο A.), όσο και στο «Νόμο για την Προστασία των Παιδιών από τις Σεξουαλικές Αδικίες (POCSO, Κεφάλαιο 2, ΆρθροA.). Σύμφωνα με τον PCMΑ, η νόμιμη ηλικία γάμου είναι 18 για τις γυναίκες και 21 για τους άνδρες. Ωστόσο, και στο πλαίσιο του POCSO, η ηλικία συγκατάθεσης είναι επίσης 18. Ο PCMA(άρθρα 9,10,11) προβλέπει τιμώρηση εκείνων που δεν εμποδίζουν τους παιδικούς γάμους, ενώ, ταυτόχρονα, κατοχυρώνει το δικαίωμα ακύρωσης γάμου στην περίπτωση της ανηλικότητας, υπό την προϋπόθεση ότι η πράξη αναφέρεται από την οικογένεια του ή της ανηλίκου.

Η κυβέρνηση της Ινδίας είχε υποστηρίξει την αμφιλεγόμενη ρήτρα εξαίρεσης, δηλώνοντας ότι η άρση της θα έθετε σε κίνδυνο την εγκαθίδρυση και τέλεση γάμων στην Ινδία και ότι οι 23 εκατομμύρια παιδικές νύφες στην Ινδία θα «υπέφεραν». Σύμφωνα με τον POCSO, ο βιασμός του παιδιού -δηλαδή οποιουδήποτε πρόσωπο κάτω των 18 ετών- συνιστά αδίκημα. Επιπλέον, το άρθρο 5 του ίδιου νόμου ορίζει την «επιδεινωμένη διεισδυτική σεξουαλική επίθεση» αναφέροντας ότι: «όποιος είναι συγγενής του παιδιού μέσω αίματος ή υιοθεσίας ή γάμου ή κηδεμονίας ή σε αναδοχή ή έχει οικογενειακή σχέση με γονέα του παιδιού ή ζει στο ίδιο ή κοινό σπίτι με το παιδί διαπράττει διεισδυτική σεξουαλική επίθεση σε ένα τέτοιο παιδί».

Καταργώντας τις εξαιρέσεις

Στις 11 Οκτωβρίου 2017, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ινδίας απέρριψε τη στάση της κυβέρνησης της χώρας, περιγράφοντας τη σεξουαλική επαφή με ανήλικη σύζυγο ως «μεροληπτική, ιδιότροπη και αυθαίρετη» συμπεριφορά που «παραβιάζει τη σωματική ακεραιότητα του κοριτσιού». Επομένως, δεν εφάρμοσε την εξαίρεση από το άρθρο 375 του IPC, υποστηρίζοντας ότι το σεξ με τη σύζυγο που είναι κάτω των 18 ετών είναι βιασμός, ανεξάρτητα από το αν η ανήλικη συμφωνεί ή όχι. Στο παρελθόν, ήταν εγκληματική μόνο η σεξουαλική επαφή με μία παιδική νύφη ηλικίας κάτω των 15 ετών, και οι άνδρες προστατεύονταν μέσω της εξαιρέσεως, η οποία επέτρεπε το σεξ με τις συζύγους αν ήταν μεταξύ 15 και 18 ετών, ακόμη και αν δεν υπήρχε συναίνεση. Στην πραγματικότητα, η IPC νόμιμα επιτρέπει σ’ έναν άνδρα να βιάζει την ανήλικη σύζυγό του, αν είναι ηλικίας από 15 έως 18 ετών. Από την πρόσφατη αυτή απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου φαίνεται να προκύπτει ότι τώρα ένας άντρας μπορεί να βιάσει τη σύζυγό του, μόνο αν εκείνη είναι άνω των 18 ετών.

Αντιδράσεις

Εκφράστηκαν έντονες ανησυχίες αναφορικά με τη δυσκολία υιοθέτησης της νέας δικαστικής πρότασης περί μη ισχύος της υφιστάμενης εξαίρεσης, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές της Ινδίας, όπου ο παιδικός γάμος προτιμάται, λόγω φτώχειας, ανεπαρκούς εκπαίδευσης, πατριαρχικών κοινωνικών αξιών και αδύναμης επιβολής του νόμου, σύμφωνα με την UNICEF. Σύμφωνα με τη ΜΚΟ «Girls Not Brides», που εργάζεται για τον τερματισμό του γάμου παιδιών, το 47% των κοριτσιών στην Ινδία παντρεύονται μέχρι την ηλικία των 18 ετών. Επιπλέον, σύμφωνα με μία έκθεση της UNICEF για το 2016, έως και 3.000.000 κορίτσια ηλικίας κάτω των 18 ετών παντρεύονται στην Ινδία κάθε χρόνο. Ακόμα, οι δικηγόροι που εκπροσωπούν ανήλικους επιζώντες βιασμού παρατηρούν ότι συχνά τα δικαστήρια αντιμετωπίζουν τους ανηλίκους σαν ενήλικες, αγνοώντας τα πιστοποιητικά γέννησης, ώστε να επιταχύνουν τις συμφωνίες του γάμου και της προίκας. Ορισμένες φορές, μάλιστα, οι δικαστικές αποφάσεις προβλέπουν την υποχρέωση των ανήλικων θυμάτων να παντρευτούν τους βιαστές τους. Η ηλικία έχει σημασία, λέει ο RashiVidyasagar, ένας εγκληματολόγος στη Μπανγκαλόρ. Κι ενώ αυτή η απόφαση είναι ένα μικρό βήμα, κατά την άποψή του, θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο. Η FlaviaAgnes, δικηγόρος για τα δικαιώματα των γυναικών και ιδρυτής της ΜΚΟ «Majlis», χαρακτήρισε την απόφαση του Δικαστηρίου ως «ορόσημο», ενώ, ταυτόχρονα, αμφισβήτησε την πρακτική σημασία της. Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση της Ινδίας υποστηρίζει ότι η πρακτική του παιδικού γάμου συνιστά «εμπόδιο για σχεδόν κάθε αναπτυξιακό στόχο: την εξάλειψη της φτώχειας και της πείνας, την επίτευξη της καθολικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, την προώθηση της ισότητας των φύλων, την προστασία των παιδιών και τη βελτίωση της υγείας των γυναικών». Τέλος, ο Divya Srinivasa της Ομάδας Ισότητας των Φύλων δήλωσε ότι «η δικαστική αυτή κρίση αποτελεί ένα βήμα προς τα εμπρός για την προστασία των κοριτσιών από την κακομεταχείριση και την εκμετάλλευση, ανεξάρτητα από την οικογενειακή τους κατάσταση», και ο MeenakshiGanguly, διευθυντής της HumanRights Watch της Νότιας Ασίας, τόνισε ότι η απόφαση του δικαστηρίου θα βοηθήσει στην παύση της πρακτικής των πρώιμων γάμων.

Πηγές:

1. Advocate Khoj. (2017). Criminal Law (Amendment) Act, 2013. http://www.advocatekhoj.com/library/bareacts/criminallawamendment/9.php?Title=Criminal%20Law%20%28Amendment%29%20Act,%202013&STitle=For%20sections%20375,376,376A,%20376B,%20376Cand%20376D%20of%20the%20Penal%20Code,%20the%20following%20sections%20shall%20be%20substituted,%20namely
2. Girls Not Brides. (2017). Child marriage around the world. https://www.girlsnotbrides.org/child-marriage/india/
3. Safi, M. (2017). Sex with underage wife is rape, Indian Supreme Court rules. https://www.theguardian.com/world/2017/oct/11/sex-with-underage-wife-is-indian-supreme-court-rules
4. Meixler, E. (2017). India’s Supreme Court Rules Sex With Child Brides Is Rape. http://time.com/4979039/india-child-bride-rape-court/
5. Aziz, S. (2017). Indian court rules sex with minor wife is rape. http://www.aljazeera.com/news/2017/10/indian-court-rules-sex-minor-wife-rape-171011072605983.html
6. BBC NEWS. (2017). India Supreme Court rules sex with child bride is rape. http://www.bbc.com/news/world-asia-india-41578800
7. Hindustan Times. (2017). Supreme Court rules sex with minor wife is rape: Explaining the case, controversy. http://www.hindustantimes.com/india-news/sc-says-sex-with-wife-below-18-is-rape-explaining-the-case-controversy/story-kqHrPDJue9ioT7TKyBcrCP.html
8. Sachdev, C. (2017). India’s Supreme Court Rules That Sex With A Bride Under 18 Is Rape. http://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/10/12/557347037/india-s-court-gives-brides-age-15-to-18-protection-from-marital-rape
9. Pullat, U. (2017). The Legal Dissonance Between Marriage and Rape in India.  https://thewire.in/186792/the-legal-dissonance-between-marriage-and-rape-in-india/
10. Suri, M. (2017). India outlaws marital sex with minors in bid to protect child brides. http://edition.cnn.com/2017/10/12/asia/india-marital-sex-child-brides/index.html
11. CBN NEWS. (2017). India Supreme Court: Sex With Teen Brides Now Considered Rape. http://www1.cbn.com/cbnnews/world/2017/october/india-supreme-court-sex-with-teen-brides-now-considered-rape
12. Ghosh, D. and Vaidyanathan, A. (2017). Sex With Wife Below 18 Is Rape, Says Supreme Court.  https://www.ndtv.com/india-news/sex-with-wife-who-is-below-18-is-rape-says-supreme-court-1761392