Η Κόστα Ρίκα (ή αλλιώς Πλούσια Ακτή) συγκαταλέγεται στις πιο ανεπτυγμένες χώρες της Λατινικής Αμερικής, με πληθυσμό περίπου 5 εκατομμυρίων κατοίκων. Σύμφωνα με το βρετανικό think tank New Economics Foundation, είναι η χώρα με τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους στον κόσμο βάσει ορισμένων δεικτών όπως η ευημερία, το προσδόκιμο ζωής και οι κοινωνικές ανισότητες. Οι γηγενείς χρησιμοποιούν την έκφραση ‘Pura Vida’ (=Καθαρή Ζωή) ώστε να περιγράψουν τον τρόπο ζωής τους και την ιδιοσυγκρασία τους, που αντικατοπτρίζει πλήρως το συμπέρασμα της προαναφερθείσας έρευνας.

Πέραν των πληροφοριών αυτών, η Κόστα Ρίκα λαμβάνει τα εύσημα και για ένα άλλο επίτευγμά της – την ενεργειακή της αποδοτικότητα σε ποσοστό 100%! Το πράσινο αυτό θαύμα έγινε για πρώτη φορά το 2015, ενώ η χώρα συνεχίζει ακάθεκτη προς την επίτευξη του στόχου για ουδετεροποίηση των ποσοστών άνθρακα στην ατμόσφαιρά της έως το 2021. Η Κυβέρνηση της χώρας επιδιώκει, από το 2007, να εξασφαλίσει την πρωτιά στις μηδενικές εκπομπές άνθρακα και, όπως όλα καταδεικνύουν, παραμένει προσηλωμένη στο σχέδιό της. Η δημοσιογράφος Maria Gallucci περιέγραψε την Κόστα Ρίκα ως «ένα καταπράσινο στολίδι σ’ ένα σύμπλεγμα μαύρων βράχων πετρελαίου».

Οι ΑΠΕ ως αντίδοτο στην κλιματική αλλαγή

Source: Shutterstock

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ηλεκτρικής Ενέργειας της χώρας (ICE), ολόκληρη η χώρα τροφοδοτήθηκε 100% από ΑΠΕ κατά τα έτη 2015 και 2016. Σαφέστερα, το 2015 κατόρθωσε να παραμείνει «καθαρή» από συμβατικές μορφές ενέργειας για 299 ημέρες, ενώ το 2016 για 271 ημέρες. Οι παραπάνω ημέρες μεταφράζονται σε ποσοστά ως εξής: 98,5 % και 98,1% αντίστοιχα όσον αφορά την κάλυψη των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ.

Επιπροσθέτως, η υδροηλεκτρική ενέργεια καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών της χώρας σε ηλεκτροδότηση, καθώς εξίσου σημαντική είναι η συνεισφορά της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας και των υδρογονανθράκων. Η ενεργειακή επανάσταση συντελείται με τη λειτουργία μεγάλων υδροηλεκτρικών εργοστασίων, τα οποία αξιοποιούν την υψηλή βροχόπτωση της χώρας και το μεγάλο δίκτυο ποταμών. Οι αρμόδιες αρχές λειτουργούν, ακόμη, γεωθερμικές μονάδες, ανεμογεννήτριες, ηλιακούς συλλέκτες, και προβαίνουν σε καύση βιομάζας. Αντιθέτως, οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με καύσιμο ντίζελ λειτούργησαν εκτάκτως και, κατά συνέπεια, στον ελάχιστο βαθμό τα έτη 2015 και 2016 (λιγότερο από 20 ημέρες).

Η Dr. Monica Araya, επικεφαλής της ομάδας για τις ΑΠΕ της Κόστα Ρίκα, εξήγησε ότι η ενεργειακή αποδοτικότητα που παρατηρείται στη χώρα είναι μεν ένα αξιοθαύμαστο γεγονός, υποκρύπτει δε ένα παράδοξο, το οποίο είναι η κατανάλωση πετρελαίου σε άλλους τομείς της καθημερινής ζωής των πολιτών. Τα καταγεγραμμένα ποσοστά, δηλαδή, σκιαγραφούν μόνο το τοπίο της αντικατάστασης της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, και δεν περιλαμβάνουν π.χ. το καύσιμο που χρησιμοποιείται στα αυτοκίνητα. Μολονότι γίνονται εισαγωγές μεγάλων ποσοτήτων υβριδικών αυτοκινήτων ώστε να αντικαταστήσουν τα συμβατικά, η χρήση πετρελαίου ως καυσίμου κίνησης δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως.

Τα οφέλη των ΑΠΕ για τις αναπτυσσόμενες χώρες

Source: Common Dreams

Οι ΑΠΕ αποδεικνύουν ότι η τεχνολογική εξέλιξη και η προστασία του περιβάλλοντος μπορούν να συνυπάρξουν και να επιτύχουν ένα αξιοθαύμαστο αποτέλεσμα. Οι αναπτυσσόμενες χώρες, μάλιστα, αποκομίζουν και άλλου είδους οφέλη που σχετίζονται με την εξοικονόμηση χρημάτων και τη διπλωματική τους εικόνα.

Επεξηγηματικά, οι πράσινες τεχνολογίες εξελίσσονται και το κόστος παραγωγής ενέργειας μειώνεται, ενώ η απόδοση αυξάνεται. Η ηλιακή ενέργεια έχει καταστεί η φθηνότερη πηγή ενέργειας στον πλανήτη, καθώς και τα αιολικά συστήματα και η βιομάζα συνδράμουν στην υποχώρηση του κόστους παραγωγής και στη μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας. Σε πρόσφατη έρευνά της, η Παγκόσμια Τράπεζα επεσήμανε ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες ηγούνται των ανεπτυγμένων στην εφαρμογή πολιτικών που έχουν ως αντικείμενο τη μετάβαση στις καθαρές μορφές ενέργειας και, κατ’ επέκταση, στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Η ενεργειακή απεξάρτηση των αναπτυσσομένων χωρών συνοδεύεται και από τη διπλωματική, καθώς οι χώρες αυτές αξιοποιούν τις πηγές ενέργειας που διαθέτουν -και πάντα θα έχουν- σε αφθονία (π.χ. ήλιος, αέρας) ώστε να στραφούν σε αειφόρα συστήματα παραγωγής, και επομένως δεν θα εξαρτώνται από τις ανεπτυγμένες μελλοντικά. Οι διεθνείς ενεργειακές τους σχέσεις δεν θα επιτάσσουν την τήρηση ενός προφίλ εισαγωγέα ενέργειας και μίας αναλόγως διαμορφωμένης διπλωματίας, αλλά θα υιοθετήσουν ένα πιο δυναμικό διπλωματικό ρόλο, χάρη στην μεταστροφή της θέσης τους ως παραγωγού ανανεώσιμης ενέργειας σε επίπεδο 100%.

Καταληκτικά, η προστασία του περιβάλλοντος και ο αγώνας κατά της κλιματικής αλλαγής, τα φθηνά και αποδοτικά συστήματα παραγωγής ενέργειας και η εξέλιξη της τεχνολογίας συγκαταλέγονται στους λόγους προτίμησης των ΑΠΕ από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Τα αναπτυσσόμενα Κράτη επιδιώκουν να είναι ενεργειακά αυτόνομα, και έτσι απομακρύνονται από την παραγωγή και χρήση συμβατικών μορφών ενέργειας.

Αντί Επιλόγου

Οι πολιτικές που στοχεύουν σε βάθος χρόνου, και οι κυβερνήσεις που δεν περιορίζουν τους ορίζοντές τους σε βραχυπρόθεσμες λύσεις αποτελούν τα θεμέλια για την επίτευξη ενεργειακής αποδοτικότητας μέσω της χρήσης ΑΠΕ. H ηλεκτρική αποδοτικότητα της Κόστα Ρίκα οφείλεται στις ΑΠΕ και για το 2017, τουλάχιστον για 300 ημέρες που έχουν επίσημα καταγραφεί. Προς το δρόμο που χάραξε η Κόστα Ρίκα, ας οδεύσουν και οι υπόλοιπες χώρες.

Πηγές: 

1. Independent. (2017). Costa Rica’s electricity generated by renewable energy for 300 days in 2017. http://www.independent.co.uk/news/world/americas/costa-rica-electricity-renewable-energy-300-days-2017-record-wind-hydro-solar-water-a8069111.html
2. Big Think. (2017). What you want to know about Costa Rica’s renewable energy victory. http://bigthink.com/robby-berman/what-you-want-to-know-about-costa-ricas-renewable-energy-victory
3. lavanguardia. (2017). Costa Rica, a punto de conseguir el 100% de toda su energía de fuentes renovables. http://www.lavanguardia.com/economia/20170104/413093838923/costa-rica-energia-renovables-2016.html
4. BBC Mundo. (2015). Cómo hace Costa Rica para producir toda su electricidad de manera limpia. http://www.bbc.com/mundo/noticias/2015/03/150323_costa_rica_energia_renovable_az_ep
5. Το Βήμα. (2015). Κόστα Ρίκα, η πιο πράσινη ενεργειακά χώρα του κόσμου. http://www.tovima.gr/world/article/?aid=688512