Το 1775 ο Άγγλος συγγραφέας Samuel Johnson χαρακτήρισε -αρκετά προφητικά, θα λέγαμε- την πολιτική ως «τίποτα περισσότερο από ένα μέσο κοινωνικής ανέλιξης» (Heywood, 2014). Αναρίθμητα παραδείγματα της ελληνικής πολιτικής σκηνής μάς ωθούν, ασυνείδητα, στην αντικατάσταση του όρου «κοινωνικής» ως «οικονομικής» στον ως άνω ορισμό. Άλλωστε, η πολιτική ιστορία μάς έχει δείξει πως ανέκαθεν υπήρχαν παραδείγματα ανά τον πολιτικό κόσμο διεθνώς που δεν αναγνώριζαν την πολιτική ως την τέχνη της διακυβέρνησης, αλλά ως αυτή της μεγέθυνσης του ιδίου οφέλους.

Αφορμή του παρόντος άρθρου αποτελεί η προφυλάκιση του πρώην υπουργού, Γιάννου Παπαντωνίου, η οποία έφερε στο προσκήνιο το σκάνδαλό του και τροφοδότησε έντονες συζητήσεις, απασχολώντας τις τελευταίες μέρες την κοινή γνώμη. Ασυνείδητα, ο νους μας τρέχει σε παρελθόντα μεγάλα σκάνδαλα τα οποία οδήγησαν επιφανείς πολιτικούς σε ανακριτικά γραφεία, δικαστικές αίθουσες και, κατά συνέπεια, πίσω από τα σίδερα της φυλακής. Μπορούμε, άραγε, να θυμηθούμε ποιοι ήταν αυτοί;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΣΚΩΤΑΣ

Ορόσημο στην ιστορία των πολιτικών «οργίων» διαφθοράς αποτελεί η παρουσία του Γιώργου Κοσκωτά, η οποία οδήγησε στο ομώνυμο σκάνδαλο ή, κατά πολλούς, στο «μεγαλύτερο σκάνδαλο της μεταπολίτευσης».

Ο Κοσκωτάς, ύστερα από την πολυετή παραμονή του στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και τα διάφορα προβλήματά του με το νόμο της ομοσπονδιακής χώρας, όπως κατά καιρούς φημολογείται, επέστρεψε στην Ελλάδα. Εν συνεχεία, το 1979 ξεκίνησε να εργάζεται ως τραπεζικός υπάλληλος στην Τράπεζα Κρήτης (Μηχανή του Χρόνου). Ωστόσο, πέντε χρόνια αργότερα κατάφερε να αγοράσει την τράπεζα, καθώς και να δημιουργήσει τη δημοσιογραφική-εκδοτική εταιρεία «μαμούθ», “Γραμμή“. Η τελευταία αποτελούταν από τρεις εφημερίδες, οι δύο εκ των οποίων ήταν η «Καθημερινή» και η «Βραδυνή», το διπλάσιο αριθμό περιοδικών, καθώς και έναν ραδιοφωνικό σταθμό. Το 1987 οι επιχειρηματικές του δραστηριότητες υπεισέρχονταν, πλέον, και στον αθλητικό τομέα, με την αγορά του ΠΑΕ Ολυμπιακού (SDNA, 2017). Δεν προκαλεί, επομένως, έκπληξη το γεγονός πως η ραγδαία αυτή ανοικοδόμηση της επιχειρηματικής αυτοκρατορίας του Κοσκωτά γέννησε εύλογα ερωτήματα στην κοινή γνώμη. Φοβούμενος την δικαιοσύνη, προχώρησε σε μια κίνηση αποσιώπησης η οποία μεταφράστηκε στην πίστωση του ύψους των 1.200.000 δολαρίων σε ελβετική τράπεζα στο όνομα του Μένιου Κουτσόγιωργα, τότε Υπουργού Δικαιοσύνης (Μηχανή του Χρόνου).

Εκείνη την περίοδο πυροδοτήθηκε το περιβόητο «σκάνδαλο Κοσκωτά», με τον τελευταίο να κατηγορείται -ήδη από την εποχή που εργαζόταν ως απλός υπάλληλος στην Τράπεζα Κρήτης- για την υπεξαίρεση του αστρονομικού ποσού των 33.5 δισεκατομμυρίων δραχμών. Το σκάνδαλο έλαβε κολοσσιαίες διαστάσεις, εμπλέκοντας -μεταξύ άλλων- τον απερχόμενο τότε πρωθυπουργό, Ανδρέα Παπανδρέου, για «ηθική αυτουργία και παθητική δωροδοκία». Γνωστή μέχρι και σήμερα παραμένει η “Υπόθεση Πάμπερς“, κατά την οποία ο Κοσκωτάς δωροδοκούσε τον Παπανδρέου με χρήματα που μεταφέρονταν μέσω κουτιών για πάνες. (Μηχανή του Χρόνου). Ο Κοσκωτάς, ο οποίος κατάφερε να διαφύγει στις ΗΠΑ, τελικά συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές Κορυδαλλού το 1992, με ποινή κάθειρξης 25 ετών. Ωστόσο, στις 16 Μαρτίου 2001 αποφυλακίστηκε, καθότι το Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων μείωσε την ποινή κάθειρξης, αναγνωρίζοντάς του το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας (SDNA, 2017).

Χαρακτηριστικό, μάλιστα, του πολιτικού σεισμού που επέφερε το σκάνδαλο είναι πως απότοκο του τελευταίου αποτέλεσε ο χαρακτηρισμός του έτους ως το «βρώμικο ’89» (Μηχανή του Χρόνου).

ΜΕΝΙΟΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΩΡΓΑΣ

Παραφυάδα του ως άνω σκανδάλου αποτέλεσε η κατηγορία εναντίον του δικηγόρου και πολιτικού, Μένιου Κουτσόγιωργα. Φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου και οξυδερκής πολιτικός, κατά πολλούς, κατείχε για αρκετά χρόνια κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτικού γίγνεσθαι της χώρας. Χαρακτηριστικό είναι πως το 1988 αντικατέστησε τον πρωθυπουργό στα εγκαίνια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, καθώς ο τελευταίος νοσηλευόταν σε νοσοκομείο του Λονδίνου (Reader.gr, 2018).

Αφού βρέθηκε κατηγορούμενος για παράβαση του άρθρου 2 του Ν.Δ. 802/71, το οποίο κάνει λόγο για την ευθύνη των μελών της κυβέρνησης και των υφυπουργών, και ύστερα από απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ, δεν συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές του 1989. Οι κατηγορίες εναντίον του συνοψίζονται στην απουσία λήψης μέτρων ελέγχου της Τράπεζας Κρήτης, από την οποία φημολογείτο ότι υπεξαίρεσε μεγάλα ποσά ο Γιώργος Κοσκωτάς, καθώς και στην αποδοχή προϊόντων δωροδοκίας. Έρεισμα της τελευταίας κατηγορίας αποτέλεσε το γεγονός πως εντοπίστηκε στο όνομά του ο προαναφερθής ελβετικός λογαριασμός με πιστωμένο το ποσό των 1.200.000 δολαρίων από τον Κοσκωτά (TimesNews, 2017). Ύστερα από την παραπομπή του στο Ειδικό Δικαστήριο, προφυλακίστηκε, παρά τα ιατρικά προβλήματα που αντιμετώπιζε. Εντούτοις, αφότου κατέβαλλε εγγύηση 70 εκατομμυρίων δραχμών, αφέθηκε -προσωρινά- ελεύθερος.

Το δικαστήριο δεν αποφάνθηκε ποτέ για την ενοχή του ή μη καθώς, στις 11 Απριλίου του 1991, ο Κουτσόγιωργας θα καταρρεύσει κατά τη διάρκεια της δίκης, ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ το τελευταίο πράγμα που θα τον ακούσουν να λέει στη δικαστική αίθουσα είναι «...δεν δύναμαι να συνεχίσω…» (The Caller, 2018). Στις 18 Απριλίου 1991, μία εβδομάδα αργότερα, ο Μένιος Κουτσόγιωργας έχασε τη μάχη με τη ζωή – γεγονός που έδωσε οριστικό τέλος και στη διαμάχη του με την ελληνική δικαιοσύνη.

ΝΙΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

Δίχως αμφιβολία, δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για τους πολιτικούς «τυφώνες» που σάρωσαν την ελληνική κοινή γνώμη και να μην αναφερθούμε στο Νίκο Αθανασόπουλο, με το γνωστό «σκάνδαλο του γιουγκοσλαβικού καλαμποκιού». Επιφανής δικηγόρος και εισαγγελέας, ο Αθανασόπουλος αποτέλεσε καταλυτικό παράγοντα κατά την εκδίκαση της υπόθεσης Λαμπράκη. Ως πολιτικός, ωστόσο, εμπλέκεται σε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα κατά τη διάρκεια της πρώτης διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Πιο συγκεκριμένα, στις αρχές Μαΐου 1986, ένα φορτηγό πλοίο που μετέφερε 9 χιλιάδες τόνους καλαμποκιού από περιοχή της Γιουγκοσλαβίας προσάραξε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όπου και φημολογείται πως εφοδιάστηκε με πλαστογραφημένα έγγραφα (SanSimera.gr). Τα τελευταία φέρεται να χαρακτήριζαν ψευδώς το καλαμπόκι ως ελληνικό, καθιστώντας δικαιούχο αυτού την ελληνική κρατική εταιρεία «ITCO» (Reader.gr, 2018). Η κίνηση αυτή θα οδηγούσε σε κέρδος πολλών εκατομμυρίων δραχμών από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης διά μέσω τόσο των κοινοτικών επιδοτήσεων, όσο και της υψηλής τιμής πώλησής τους – κάτι που θα έβλαπτε, ωστόσο, άμεσα τα συμφέροντα της τότε ΕΟΚ. Η κοινή γνώμη καταδίκασε το Νίκο Αθανασόπουλο, τότε Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, καθότι οι ως άνω παράνομες ενέργειες έλαβαν μέρος εις γνώσιν και υπό την επίβλεψή του.

Παρά την καταδίκη του ελληνικού κράτους από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το 1989, καμία ενέργεια για τη δίωξη των φερόντων ως κατηγορουμένων δεν έλαβε χώρα μέχρι το σχηματισμό της κυβέρνησης Τζανετάκη, τον Ιούλιο του ίδιου έτους. Η τελευταία είχε σκοπό να δώσει ένα τέλος και να οδηγήσει στη δικαιοσύνη όλα τα πολιτικά σκάνδαλα που σχετίζονταν με το ΠΑΣΟΚ, όπως το «σκάνδαλο Κοσκωτά» (SanSimera.gr). Κατ’ επέκταση, ο πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών παραπέμπεται στο Ειδικό Δικαστήριο, το οποίο και τον καταδικάζει σε ποινή φυλάκισης τριών ετών και έξι μηνών. Χαρακτηριστικό είναι πως, κατά τη διάρκεια της δίκης του, ο Αθανασόπουλος, απευθυνόμενος σε Βέλγο αξιωματούχο, είπε την αξιομνημόνευτη φράση «Όταν εμείς οι Έλληνες χτίζαμε Παρθενώνες, εσείς οι βάρβαροι τρώγατε βελανίδια.» (Reader.gr, 2018).

Εν τέλει, ούτε ο εγκλεισμός και η στέρηση της ελευθερίας δεν φάνηκαν να εμποδίζουν τον πολιτικό να διατηρεί σταθερή την παρουσία του στο πολιτικό παιχνίδι. Βροντερό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός πως εξελέγη βουλευτής της Β’ Αθηνών στις εκλογές του 1993, ενώ βρισκόταν ακόμη στις φυλακές. Μάλιστα, τον Ιανουάριο του 1994 το σκάνδαλο έλαβε οριστικό τέλος, με τη Βουλή να αποφασίζει την άρση της καταδίκης του Αθανασόπουλου (SanSimera.gr).

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ

Σε ένα από τα πιο πρόσφατα πολιτικά σκάνδαλα που απασχόλησαν τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης πρωταγωνιστεί ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, πρώην βουλευτής και Υφυπουργός Αθλητισμού της Νέας Δημοκρατίας. Παράλληλα, έχει εκλεγεί σε τρεις διαδοχικές αναμετρήσεις Δήμαρχος Θεσσαλονίκης (Reader.gr, 2018).

Το 2013 ο πρώην Δήμαρχος οδηγείται στο εδώλιο, καθώς κατηγορείται -μαζί με 16 ακόμη άτομα – για υπεξαίρεση χρημάτων από τα ταμεία του Δήμου, ύψους 17.9 εκατομμυρίων ευρώ (Πρώτο Θέμα, 2015). Το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων τον καταδικάζει σε ποινή ισόβιας κάθειρξης – ωστόσο, ένα χρόνο αργότερα, η ποινή μειώνεται στα δώδεκα έτη. Σύντομα, με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης, ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος αφήνεται ελεύθερος εξαιτίας της διαπίστωσης των καρδιολογικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει, και τα οποία τον καθιστούν ανάπηρο σε βαθμό μεγαλύτερο του 67%.

Μάλιστα, όπως δήλωσε ο ίδιος κατά την αποφυλάκισή του, «Με αδίκησαν όσο ελάχιστοι άνθρωποι έχουν αδικηθεί. Παρέμεινα στη φυλακή δύο χρόνια, πέντε μήνες και μια ημέρα, απολύτως άδικα. Βρίσκομαι αυτή τη στιγμή, έξω, ελεύθερος, χάρη στον ευεργετικό νόμο του κ.Παρασκευόπουλου. Διατηρώ την εμπιστοσύνη μου στην ελληνική δικαιοσύνη, και θέλω να πιστεύω ότι θα αποκαταστήσει την τιμή και την υπόληψη του δημάρχου Θεσσαλονίκης.» (Πρώτο Θέμα, 2015).

ΑΚΗΣ ΤΣΟΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ

Αναμφίβολα, το πολιτικό σκάνδαλο που σάρωσε με ιλιγγιώδη -και κινηματογραφική θα λέγαμε- ταχύτητα την ελληνική κοινή γνώμη, και το οποίο βρίσκεται στην επικαιρότητα ακόμη και σήμερα, είναι αυτό στο οποίο εμπλέκεται το όνομα του πρώην Υπουργού, Άκη Τσοχατζόπουλου.

Αθλητής, ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ και πολιτικός με πολυετή πείρα και αναρίθμητα χαρτοφυλάκια στο ενεργητικό του, τίθεται στο στόχαστρο της ελληνικής δικαιοσύνης. Το διερευνώμενο χρονικό διάστημα αφορά αυτό κατά το οποίο υπηρέτησε ως Υπουργός Εθνικής Άμυνας, από το Σεπτέμβριο του 1996 έως τον Οκτώβρη του 2001. Το όνομα του Τσοχατζόπουλου συνδέεται με τα σκάνδαλα Siemens και υποβρυχίων, λογαριασμούς με εκατομμύρια ευρώ σε τράπεζες του εξωτερικού που “ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια”, ενώ η προφυλάκιση το 2012 και η οριστική διαγραφή από το ΠΑΣΟΚ αποτελούν μόνο την αρχή μιας σειράς αλυσιδωτών αντιδράσεων από την ελληνική δικαιοσύνη, καθώς και την κοινή γνώμη.

Το Σεπτέμβρη του επόμενου έτους, το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων τον κρίνει ένοχο -μαζί με δεκάδες συγγενείς και συνεργάτες του – για παθητική δωροδοκία και νομιμοποίηση εσόδων μέσω εγκληματικών ενεργειών (ξέπλυμα μαύρου χρήματος), και η ποινή κάθειρξης του πρώην Υπουργού ορίζεται στα είκοσι έτη. Το δικαστήριο απεφάνθη πως τα ποσά της δωροδοκίας ανέρχονταν στο ύψος των 55 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ η ζημία του ελληνικού κράτους χαρακτηρίζεται ανυπολόγιστη (naftemporiki.gr, 2013).

Τον Μάιο του 2017 καταφέρνει να αποφυλακιστεί εξαιτίας ζητημάτων υγείας, με σωρεία περιοριστικών όρων και κατόπιν καταβολής της χρηματικής εγγύησης (Η Καθημερινή, 2017). Παρά ταύτα, δεν προλαβαίνει να γευτεί το αίσθημα της ελευθερίας για πολύ καθώς, λίγους μήνες αργότερα, το Πενταμελές Εφετείο της Αθήνας κήρυξε τον πρώην Υπουργό και τους συνεργάτες του -όπως, άλλωστε, κρίθηκαν και πρωτοδίκως- ένοχους για τις μίζες στα εξοπλιστικά, μειώνοντας κατά ένα μόνο έτος την ποινή κάθειρξης (Η Καθημερινή, 2017). Κατά συνέπεια, ο Τσοχατζόπουλος επιστρέφει στη φυλακή, μόνο για να αποφυλακιστεί εκ νέου στις 3 Ιουλίου 2018, ύστερα από την αίτηση αναστολής εκτέλεσης της ποινής που υπέβαλε (Πρώτο Θέμα, 2018, CNN Greece, 2018).

ΓΙΑΝΝΟΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Το πιο πρόσφατο πολιτικό σκάνδαλο, το οποίο συντάραξε την -κάθε άλλο παρά ομαλή- ελληνική πολιτική σκηνή, εμπλέκει τον οικονομολόγο και πανεπιστημιακό, Γιάννο Παπαντωνίου. Ο τελευταίος, πρώην Υπουργός Εθνικής Άμυνας, βαδίζει  -κατά πολλούς- στα χνάρια του προκατόχου του, Άκη Τσοχατζόπουλου.

Ο πρώην Υπουργός και η σύζυγός του, Σταυρούλα Κουράκου, βρίσκονται στο στόχαστρο της ελληνικής δικαιοσύνης επί σειρά ετών, με τις δικαστικές αρχές να επικεντρώνονται στις κατηγορίες περί ξεπλύματος μαύρου χρήματος και δωροδοκίας. Χαρακτηριστικό είναι πως οι πωλήσεις όπλων και οι συμβάσεις για τις φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού που υπεγράφησαν κατά τη θητεία του πρώην Υπουργού αποτελούν τους πρωταγωνιστές εκ των κατηγοριών (Η Καθημερινή, 2018). Μάλιστα, φημολογείται ότι η νομιμοποίηση παράνομων αμοιβών ανέρχεται στα 2.8 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα για τη σύμβαση των φρεγατών, ενώ στο κατηγορητήριο των 800 σελίδων γίνεται αναφορά σε τεράστια ζημία που βαραίνει το ελληνικό δημόσιο, ύψους 400 εκατομμυρίων ευρώ (Πρώτο Θέμα, 2018). Παράλληλα, η ύπαρξη λογαριασμού στο όνομα της Σταυρούλας Κουράκου στη λίστα Lagarde, η οποία και οδήγησε στον εντοπισμό των ελβετικών φράγκων (Η Καθημερινή, 2018), καθώς και η φημολογούμενη απόπειρα του ζεύγους να μπλοκάρει το άνοιγμα των τραπεζικών λογαριασμών που διατηρούσε στην Ελβετία (CNN Greece, 2018), οδήγησαν στην προφυλάκιση του πρώην Υπουργού και της συζύγου του.

Μολαταύτα, οι έρευνες ακόμη συνεχίζονται, με τον Παπαντωνίου να αρνείται τις κατηγορίες, δηλώνοντας «Δεν χρηματίστηκα, δεν έχετε κανένα απολύτως στοιχείο, ούτε ένδειξη, ούτε τίποτε που να υποδηλώνει χρηματισμό. Δεν είναι αληθής ο ισχυρισμός του κατηγορητηρίου.» (Πρώτο Θέμα, 2018).

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Η πολιτική, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, αποτελεί την «κυριοτέρα των επιστημών», μέσω της οποίας οι άνθρωποι αποζητούν και επιδιώκουν τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους (Heywood, 2014). Αν μη τι άλλο, οι πολιτικοί οφείλουν να πράττουν υπηρετώντας πάντοτε το δημόσιο συμφέρον. Παρά ταύτα, η μακρά πολιτική ιστορία διεθνώς έχει αποδείξει πολλάκις πως, όσο αυτονόητο κι αν φαίνεται, πολλοί τείνουν να λησμονούν τη δημόσια διάσταση της πολιτικής.Τα παραδείγματα, όπως είδαμε, είναι πολλά, ενώ δεν εντοπίζονται μονάχα στην Ελλάδα. Η πολιτική έχει καταστεί, παγκοσμίως, σε μια αρένα επικράτησης του ιδίου οφέλους. Η κατάχρηση της εξουσίας, η δωροδοκία και η διαφθορά του πολιτικού βίου βρίσκονται σε έξαρση.

Η προφυλάκιση του Γιάννου Παπαντωνίου και της συζύγου του προβλημάτισε το ελληνικό προσκήνιο, φέρνοντας στο νου πολλές «μαύρες σελίδες» στην ιστορία του πολιτικού γίγνεσθαι της χώρας μας. Θα μπορέσουν, άραγε, οι εκδικάσεις των ως άνω πολιτικών να παραδειγματίσουν και να αποτρέψουν μελλοντικά παραστρατήματα στην Ελλάδα; Μένει, μόνο, να δούμε τι μέλλει γενέσθαι.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Η Καθημερινή. (2018). Γιάννος Παπαντωνίου: Η προφυλάκιση και οι προβληματισμοί. http://www.kathimerini.gr/992124/article/epikairothta/politikh/giannos-papantwnioy-h-profylakish-kai-oi-provlhmatismoi
2. Η Καθημερινή. (2017). Αποφυλακίστηκε ο Ακης Τσοχατζόπουλος – Τι δήλωσε. http://www.kathimerini.gr/908035/article/epikairothta/politikh/apofylakisthke-o-akhs-tsoxatzopoylos—ti-dhlwse
3. Η Καθημερινή. (2017). Ενοχος και πάλι ο Τσοχατζόπουλος για τις μίζες στα εξοπλιστικά. http://www.kathimerini.gr/932391/article/epikairothta/ellada/enoxos-kai-pali-o-tsoxatzopoylos-gia-tis-mizes-sta-e3oplistika?fbclid=IwAR2tmI7uuEsxaLybfqb3enMqtXtCuPDcs6NUBvy2vwreTRt-AiFqT31NiTM
4. Μηχανή του Χρόνου. Η «δίκη του αιώνα» για το σκάνδαλο Κοσκωτά. Ο τραπεζίτης που προκάλεσε πολιτικό σεισμό και έστειλε στο εδώλιο τους υπουργούς του Ανδρέα Παπανδρέου. Οι φήμες για τα «Πάμπερς» και ο θάνατος του Μένιου Κουτσόγιωργα μέσα στο δικαστήριο. http://www.mixanitouxronou.gr/i-diki-tou-eona-gia-to-skandalo-koskota-o-trapezitis-pou-prokalese-politiko-sismo-ke-estile-sto-edolio-tous-ipourgous-tou-andrea-papandreou-i-fimes-gia-ta-pampers-ke-o-thanatos-tou-meniou/
5. Πρώτο Θέμα. (2018). Αποφυλακίστηκε ο Άκης Τσοχατζόπουλος: Δεν είμαι στην καλύτερη στιγμή μου, ευχαριστώ τη γυναίκα μου. https://www.protothema.gr/greece/article/802009/apofulakistike-o-akis-tsohatzopoulos/
6. Πρώτο Θέμα. (2018). Συνεχίζεται σήμερα η απολογία του Γιάννου Παπαντωνίου. https://www.protothema.gr/greece/article/832049/sunehizei-simera-i-apologia-tou-g-papadoniou/
7. Πρώτο Θέμα. (2015). Παπαγεωργόπουλος: Είμαι ελεύθερος χάρη στον ευεργετικό νόμο Παρασκευόπουλου. https://www.protothema.gr/greece/article/496487/apofulakistike-o-vasilis-papageorgopoulos
8. CNN Greece. (2018). Έρευνες για κρυφούς λογαριασμούς του ζεύγους Παπαντωνίου και στη Γαλλία. https://www.cnn.gr/news/ellada/story/152744/ereynes-gia-kryfoys-logariasmoys-toy-zeygoys-papantonioy-kai-sti-gallia
9. CNN Greece. (2018). Αποφυλακίστηκε ο Άκης Τσοχατζόπουλος. https://powerpolitics.eu/wp-admin/post.php?post=54886&action=edit&oasiswf=5211
10. Heywood, A. (2014). Εισαγωγή στην Πολιτική. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο
11. Reader.gr. (2018). Αυτοί είναι οι Έλληνες πολιτικοί που μπήκαν φυλακή. https://www.reader.gr/news/politiki/aytoi-einai-oi-ellines-politikoi-poy-mpikan-fylaki-pics?top=6
12. SanSimera.gr. Το σκάνδαλο του γιουγκοσλαβικού καλαμποκιού. https://www.sansimera.gr/articles/809?fbclid=IwAR0QhBmNxxFqwYJ21gl3qla-IUMBcg0ukfHmdKE9FGrD0qAXA9FYzDgoB-g
13. SDNA. (2017). Ο Γιώργος Κοσκωτάς και το μεγαλύτερο σκάνδαλο της μεταπολίτευσης. https://www.sdna.gr/monimes-stiles/san-simera/article/392421/o-giorgos-koskotas-kai-megalytero-skandalo-tis
14. The Caller. (2018). «Κύριε Πρόεδρε…Δεν δύναμαι…να συνεχίσω…» – Ο θάνατος του Μένιου Κουτσόγιωργα στο Ειδικό Δικαστήριο. https://thecaller.gr/xronomixani/kirie-proedre-den-dinamai-na0sinexiso/?fbclid=IwAR2Hp7zBAVFv-lTcBpJSXsIRqC3zih6R0GI4x-EBJTZpTi0d9HnxHi0uxsU
15. TimesNews. (2017). Μένιος Κουτσόγιωργας: «Κύριε Πρόεδρε…Δεν δύναμαι…να συνεχίσω… https://www.timesnews.gr/%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%84%CF%83%CF%8C%CE%B3%CE%B9%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%82-%CE%BA%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B5-%CF%80%CF%81%CF%8C%CE%B5%CE%B4%CF%81%CE%B5/