Αναντίρρητα, ο 48χρονος πλέον πρωθυπουργός του Καναδά, Justin Trudeau, έχει ταυτιστεί διεθνώς με το πρόσωπο της προοδευτικής πολιτικής από την περίοδο έναρξης της κυβερνητικής του θητείας, γνωστός για την προδραστική του ικανότητα να λαμβάνει τις σωστές αποφάσεις την κατάλληλη στιγμή. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα έχει παρουσιαστεί από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης μόνο ως ένας φωτογενής, εμφανίσιμος άνδρας, με άριστες γνώσεις στο χειρισμό των των social media, αλλά περιορισμένων πρακτικών πολιτικών δυνατοτήτων.

Ποιοι είναι, όμως, οι λόγοι που συντέλεσαν στην εκλογή του το 2015, αλλά και για ποιους λόγους χαίρει μεγάλης δημοτικότητας ως σήμερα;

Η φιλελεύθερη πολιτική του εδράζεται, αρχικά, σε ένα φιλομεταναστευτικό προσανατολισμό – γεγονός το όποιο αντικατοπτρίζεται στο ιδιαίτερα αυξημένο ποσοστό απορρόφησης συριακών μεταναστευτικών ροών, ήδη από τις πρώτες μέρες που ανέλαβε την εξουσία. Σε κοινωνικό επίπεδο, τάσσεται υπέρ της στήριξης των δικαιωμάτων της LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender)  κοινότητας, ενώ δεν δίστασε μάλιστα να συμμετάσχει και στο Toronto Pride Parade, τον περασμένο χρόνο. Το κοινωνικό του προφίλ πλαισιώνεται, ταυτόχρονα, από βαθιά πίστη και σεβασμό στο γυναικείο φύλο, αυτοαποκαλώντας τον εαυτό του φεμινιστή – κάτι που αποτυπώνεται εναργέστερα στη δομή και τη φύση της κοινοβουλευτικής του ομάδας, η οποία απαρτίζεται ισόποσα από τα δύο φύλα. Ο ακτιβισμός του επεκτείνεται και στην προστασία του περιβάλλοντος, καθώς μάχεται την κλιματική αλλαγή, ενώ παράλληλα προωθεί την πράσινη ανάπτυξη. Πολιτικά το παραπάνω γεγονός εντοπίζεται στη στηλίτευση της αρνητικής στάσης του ομολόγου του Donald Trump για τη μη υπογραφή της Συμφωνίας των Παρισίων. Πολλές φορές, μάλιστα, παρατηρείται η δόμηση ήθους του Καναδού πρωθυπουργού δια της αντιπαραβολής με τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Η ετερότητα χρησιμοποιείται εποικοδομητικά, κινητοποιώντας θετικά κοινωνικά αισθήματα και αυξάνοντας συνακόλουθα την δημοτικότητα του, ιδιαίτερα στο νεανικό εκλογικό δυναμικό. Η επαναστατικότητα στην εμφάνισή του -καθώς είναι από τους λίγους παγκόσμιους ηγέτες που έχουν τατουάζ-, η αθλητική του διάπλαση, καθώς και η παραδοχή ότι έχει καπνίσει μαριχουάνα στο παρελθόν τον καθιστούν συμπαθή στους νέους ψηφοφόρους.

Παρακάτω θα γίνει εκτενής αναφορά στις κύριες πολιτικές κατευθύνσεις του έργου του: την προστασία και αναγνώριση των δικαιωμάτων των αυτόχθονων πολιτών, την επαναστελέχωση του κυβερνητικού σώματος με αξιοκρατικά κριτήρια, καθώς και τη διαπραγματευτική διαδικασία για την εξέλιξη της North American Free Trade Agreement (NAFTA).

Πρόταση νομοσχεδίου για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των αυτόχθονων κατοίκων

Η επαναπλαισίωση του άρθρου 53 του Συντάγματος, το οποίο αναγνωρίζει τα δικαιώματα των Αβορίγινων, όπως αυτά απορρέουν από τη Συνταγματική Πράξη του 1982 (Constitutional Act 1982), φαίνεται να αποτελεί κύριο μέλημα αναφορικά με τις νομικές μεταρρυθμίσεις που καλείται να πραγματοποιήσει η καναδική κυβέρνηση. Γίνεται αντιληπτή η προσπάθεια επίλυσης πάσης φύσεως προβλημάτων -οικονομικών και κοινωνικών κυρίως- που παρουσιάζονται στις αυτόχθονες κοινότητες. Η προαγωγή των δικαιωμάτων των ιθαγενών συνίσταται στην παροχή πολιτιστικής, κοινωνικής και οικονομικής αρωγής, καθώς και στη δυνατότητα πλήρους εφαρμογής της ίδιας κουλτούρας τους. Το προωθούμενο μοντέλο αποσκοπεί στην ενίσχυση της αυτονομίας των αυτόχθονων, απομακρύνοντας τις κοινωνίες από την εποχή της αποικιοκρατίας, όπως αυτή ενισχύθηκε μέσω του Indian Act (An Act representing Indians- Loi sur les Indiens). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ιθαγενείς αναλογούν σε 14 εκατομμύρια του συνολικού πληθυσμού, οι οποίοι επιζητούν μία μορφή αυτοκυβέρνησης εντός των κρατικών πολιτικών ορίων, σε μία προσπάθεια διατήρησης της διακριτής τους ταυτότητας.

Μέχρι σήμερα, τη βασική μονάδα διακυβέρνησης των περισσότερων Πρώτων Εθνών αποτελεί η μπάντα, μια δημιουργία του ινδικού νόμου. Μια μπάντα συνήθως περιλαμβάνει μόνο ένα μέρος ενός έθνους. Οι άνθρωποι των Πρώτων Εθνών που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις, σύμφωνα με τον ινδικό νόμο, συχνά αποκλείονται από τις δικές τους κοινότητες. Αν και οι περισσότερες μπάντες είναι μικρές σε μέγεθος για αυτοκυβέρνηση, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Καναδά θα στηρίξει τους αυτόχθονες στη δημιουργία εθνών. Ο Trudeau επιδιώκει να αλλάξει μια πολιτική που απαριθμεί 150 χρόνια ισχύος, μέσω της χρήσης των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ. Συγκεκριμένα, γίνεται λόγος για τον στόχο 10 που αφορά την εξάλειψη των ανισοτήτων, καθώς και τον στόχο 8 αναφορικά με το δικαίωμα στην εργασία και την οικονομική ανάπτυξη.

Επαναστελέχωση κυβερνητικής ομάδας με αξιοκρατικά κριτήρια

Από το Νοέμβριο του 2015 που ανέλαβε κυβερνητικά καθήκοντα ο Trudeau, παρατηρείται αύξηση του αριθμού των κενών θέσεων στα κυβερνητικά όργανα. Γίνεται λόγος για 594 νέες θέσεις εργασίας, σε καίριες θέσεις εντός της καναδικής πολιτικής δομής, ενώ παράλληλα η γραφειοκρατία συνιστά διαχρονικά ένα τεράστιο πρόβλημα στην καναδική διακυβέρνηση. Ενδεικτικά, η θέση του επικεφαλής των εκλογών είναι κενή από το τέλος του 2016, ενώ ταυτόχρονα η θέση του επιτρόπου της ομοσπονδιακής δικαιοσύνης, καθώς και εκείνη του ομοσπονδιακού διαμεσολαβητή για εγκλήματα πολέμου είναι εξίσου ακέφαλες. Ο λόγος μη επαρκούς κάλυψης  κυβερνητικών θέσεων οφείλεται στην παράλληλη συνταξιοδότηση πρώην αρμόδιων, καθώς και στη διεξαγωγή πολλαπλών εκλογών για την ανάδειξη νέων προσώπων. Απόρροια του προαναφερθέντος γεγονότος αποτελεί η συνακόλουθη μείωση της αποτελεσματικότητας του κυβερνητικού έργου, καθώς πληθώρα καίριων πόστων είναι λειψά. Στα ως άνω αντιπαρατίθεται η εγκαθίδρυση διαφανών, αξιοκρατικών και, κυρίως, μη κομματικών διαδικασιών επιλογής προσωπικού, καθώς και η ανάλογη στελέχωση των οργάνων από τα δύο φύλα. Συγκεκριμένα, οι επιλεχθέντες κατά 60% απαρτίζονται από γυναίκες, κατά 10% από διακριτές μειονότητες, και εξίσου κατά 10% από αυτόχθονες.

Διαπραγματευτική διαδικασία για την περαιτέρω εξέλιξη της NAFTA

Από τις πρόσφατες δηλώσεις του Καναδού πρωθυπουργού διαφαίνεται η πρόθεση αποχώρησης από την Εμπορική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής στη περίπτωση μη αμοιβαίας επωφελούς διαπραγμάτευσης με τις ΗΠΑ. Ο Καναδάς θα δεχθεί τη ‘’σωστή’’ συμφωνία και όχι οποιαδήποτε (POLITICO, 2018). Στο σημείο αυτό αξίζει να τονισθεί ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς αποτελούν τους δύο περισσότερο προσοδοφόρους εταίρους των ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος διατείνεται ότι οι ΗΠΑ εμφάνισαν εμπορικό έλλειμμα της τάξεως των 17 δις δολαρίων στον τομέα της ενέργειας και της ξυλείας, λόγω του εμπορικού πλεονάσματος που παρουσιάζουν ο Καναδάς και το Μεξικό. Τα δύο κράτη κατάφεραν να ενισχύσουν τη μεσαία  τάξη μέσω της NAFTA, προκαλώντας την αρνητική ρητορική του Trump απέναντι στους εμπορικούς εταίρους, και την επιβολή εκ μέρους του δασμών ύψους 25% και 10% στις εισαγωγές σιδήρου και αλουμινίου αντίστοιχα.Τέλος, μεγάλος αριθμός των αμερικανικών επιχειρήσεων μετέφεραν τη δράση τους στον Καναδά και το Μεξικό, γεγονός που οδήγησε τις ΗΠΑ στην άσκηση κριτικής για καλύτερη μεταχείριση των αγροτών, καθώς και την παύση εμπορίας ναρκωτικών στις γείτονα χώρες.

Προβλέψεις για το πολιτικό σκηνικό εντός του Καναδά με φόντο τις  επερχόμενες εκλογές (Οκτώβριος 2019)

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Institute for Research on Public Policy και του Nanos Research, o Justin Trudeau φαίνεται να παρουσιάζει χαμηλά ποσοστά αποδοχής το τελευταίο διάστημα, παρόμοια με εκείνα που είχε ο προκάτοχός του Steven Harper πριν τις εκλογές του 2015. Το 39% του καναδικού πληθυσμού αξιολογεί αρνητικά το κυβερνητικό έργο του Trudeau, λόγω της επιβολής υψηλής φορολογίας σε μικρές επιχειρήσεις. Το ποσοστό αυτό, σε σχέση με τα πρότερα ποσοστά αποδοχής του αμέσως μετά την εκλογή, της τάξεως του 60%, δείχνει μια σχετική ρηγμάτωση στη συνολική του εικόνα. Μεγαλύτερο πλήγμα στην εκλογική του βάση αποτελεί η αποδοκιμασία των ανδρών άνω των 55 χρόνων, οι οποίοι ζουν στην περιοχή. Παρ’όλα αυτά, το κόμμα των Φιλελευθέρων εξακολουθεί να έχει προβάδισμα 7% σε σχέση με εκείνο των Συντηρητικών. Όσον αφορά το ποσοστό ανάδειξης της διεθνούς εικόνας του Καναδά μέσω της προσωπικότητάς του, το 61% των ερωτηθέντων υποστηρίζει πως ο Καναδός πρωθυπουργός αύξησε τη διεθνή φήμη της χώρας του. Η αποδοκιμασία του στο εσωτερικό οφείλεται στην αύξηση των τιμών των ενοικίων, καθώς αυτή αυξήθηκε κατά 7,6% την τελευταία πενταετία. Ωστόσο, παρά την όποια κοινωνική δυσαρέσκεια, η στρατηγική μείωσης των αστέγων κατά 50%, καθώς και η δημιουργία 100 χιλιάδων νέων κατοικιών σε συνδυασμό με την «κατασκευασμένη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εικόνας του» δύνανται να εξασφαλίσουν την επανεκλογή του ενδεχομένως και για πάνω από δύο θητείες. Άλλωστε και ο πατέρας του συμπλήρωσε 15 χρόνια στην κυβερνητική εξουσία του Καναδά. Πιθανολογείται, δε, ότι εκλογή της  Hillary Clinton στις ΗΠΑ θα διαμόρφωνε υψηλότερα ποσοστά αποδοχής υπέρ του Trudeau.

Ο κύριος αντίπαλος του Justin Trudeau στις επερχόμενες εκλογές είναι ο νέος αρχηγός του Δημοκρατικού Κόμματος, Jagmeet Singh, ο οποίος είναι εξίσου μικρός ηλικιακά, 38 χρονών, και χαρακτηρίζεται για την εκκεντρική του εμφάνιση, απαρτιζόμενη από ένα τουρμπάνι (θρησκευτικό σύμβολο) και γένια. Η εκλογική υπεροχή του εκάστοτε υποψηφίου θα κριθεί πιο καθαρά κατά το επόμενο τρέχον έτος. Ωστόσο ο Trudeau εξακολουθεί να διακρίνεται για την ειλικρίνεια του τόσο προς τους πολίτες της χώρας του, όσο και στη διεθνή σκηνή, καθώς ομολογεί πως έχει κάνει πολιτικά λάθη, ενώ επισημαίνει πως η χώρα του βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, καθώς επιδέχεται περαιτέρω πολεπίπεδης βελτίωσης.

Πηγές:

1. ABC News. (2018). Justin Trudeau: Is Canada’s love affair with its PM over?  http://www.abc.net.au/news/2018-02-26/justin-trudeau-is-canadian-love-affair-with-pm-over/9483970
2. CBC. (2018). Trudeau promises new legal framework for Indigenous people. http://www.cbc.ca/news/politics/trudeau-speech-indigenous-rights-1.4534679
3. THE GLOBE AND THE MAIL. (2018). New poll shows deterioration in approval ratings for Trudeau Liberals. https://www.theglobeandmail.com/news/politics/new-poll-shows-deterioration-in-approval-ratings-for-trudeau-liberals/article37601246/
4. News Sky. (2018). Why is Canada’s Justin Trudeau so popular? https://news.sky.com/story/why-is-canadas-justin-trudeau-so-popular-10936841
5. MTLBLOG. (2018). Why Justin Trudeau Is Definitely Going To Lose The Next Election. https://www.mtlblog.com/whats-happening/why-justin-trudeau-is-definitely-going-to-lose-the-next-election
6. POLITICO. (2018). Trudeau will ‘walk away’ if there is a bad NAFTA deal. https://www.politico.com/story/2018/02/02/nafta-canada-trudeau-mexico-387991
7. POLITICO. (2018). Trump repeats Canada trade deficit claim after boasting about bluffing to Trudeau. https://www.politico.com/story/2018/03/15/trump-canada-trade-deficit-465464
8. POLITICO. (2018). White House: Trump tells Trudeau he wants ‘fair’ NAFTA deal. https://www.politico.com/story/2018/03/06/trump-fair-trade-canada-438651
9. QUARTZ. (2018). Justin Trudeau spent his entire UN speech talking about human-rights abuses in his own country. https://qz.com/1084109/unga-justin-trudeau-spent-his-entire-un-speech-talking-about-human-rights-abuses-in-his-own-country/