Πολλοί έχουν χαρακτηρίσει τον 45ο Αμερικανό Πρόεδρο, Donald Trump, ως “φαινόμενο”, καθώς φαίνεται να ήρθε με έντονες ριζοσπαστικές διαθέσεις, οι οποίες άλλους καθησυχάζουν και γεμίζουν με ελπίδα, ενώ άλλους τους τρομάζουν. Έχει χυθεί πολύ μελάνι προδικάζοντας αυτόν και τις επικείμενες πολιτικές του, είναι, όμως, νωρίς για να φτάσουμε σε βέβαια συμπεράσματα. Μία από τις πιο ριζοσπαστικές αυτές πολιτικές -την οποία υπογραμμίζει συνεχώς, και θεωρεί δικαίωση και προσωπικό του επίτευγμα αν καταφέρει να υλοποιήσει- αφορά τις πολυεθνικές επιχειρήσεις, και τη μεταφορά των επιχειρήσεων στα πάτρια αμερικανικά εδάφη. Έχοντας υπό την κατοχή του πολλές επιχειρήσεις, και έχοντας σπουδάσει τη διοίκησή τους, θα ήταν αναμενόμενο πως είναι ειδικός στον κλάδο. Ωστόσο, οι αποτυχίες του -που απείλησαν με χρεοκοπία τον επιχειρηματικό του κολοσσό- δεν ήταν λίγες. Με την εκλογή του D.Trump, οι ΗΠΑ φαίνεται να κάνουν μία πολλά υποσχόμενη στροφή στον προστατευτισμό, και να απαρνούνται τις χρόνιες μάχες τους για ελεύθερο εμπόριο και παγκοσμιοποιημένες αγορές.

Ο Trump και η πολιτική διοίκησης επιχειρήσεων

Κατά την προεκλογική του εκστρατεία, ο Trump διατυμπάνιζε πως η Apple, και πολλές ακόμα ισχυρές αμερικανικές πολυεθνικές, μετά την εκλογή του, θα ξεκινήσουν να παράγουν -και όχι μόνο να πωλούν- στις ΗΠΑ, απειλώντας τες με κυρώσεις και μέτρα εξαναγκασμού σε περίπτωση που πράξουν αντίθετα. Σκοπός του είναι να ανοίξει νέες θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ -που το έχουν ανάγκη όσο τίποτε-, και να εισάγει κάποιες υπηρεσίες των πολυεθνικών, ώστε να ενισχύσει την οικονομία και την τεχνογνωσία της χώρας. Στα τέλη Ιανουαρίου, ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ παρευρέθη σε συνάντηση με δώδεκα ισχυρά στελέχη πολυεθνικών, όπου συζητήθηκε η προοπτική μεταφοράς μερών τους από τρίτες χώρες στις ΗΠΑ, με πολλά υποσχόμενα κίνητρα και βοήθειες, όπως και την άμεση έγκριση της κατασκευής τους.

Trump και Apple

Οι πρώτες τριβές μεταξύ Trump και Apple ξεκίνησαν πριν ακόμα ο πρώτος αναλάβει τα ηνία των ΗΠΑ. Η μεταναστευτική πολιτική ήταν η αφορμή για την πρώτη ρήξη, με την υπογραφή του Trump για την απαγόρευση έλευσης προσφύγων για 120 μέρες στη χώρα, ζητώντας περαιτέρω έλεγχο των προσφύγων για λόγους ασφαλείας, ενώ απαγόρευσε επ’ αόριστον πρόσφυγες από Συρία και, για 90 ημέρες, από Ιράκ, Ιράν, Σουδάν, Λιβύη και Υεμένη. Μία τέτοια πολιτική δεν βρίσκει σύμφωνη την Apple, η οποία διατηρεί σχέσεις με τις χώρες αυτές, και πολλοί από τους στενούς συνεργάτες της βρίσκονται σε αυτές τις χώρες, περιορίζοντας τη μετακίνησή τους. Κατά συνέπεια, οι συναντήσεις και οι συνομιλίες του Προέδρου με στελέχη της Apple, αλλά και τον CEO, Tim Cook, έχουν αυξηθεί. Οι συνομιλίες αυτές μπορεί να παραμένουν κρυφές, ωστόσο τα θέματα που συζήτησαν γνωρίζουμε πως αφορούσαν τη φορολογία, τη μετανάστευση και το εμπόριο. Ο Trump ανέφερε πρόσφατα πως οι συζητήσεις βαίνουν καλώς, και πως οι δύο πλευρές είναι πολύ κοντά σε συμφωνία. Από την άλλη πλευρά, ο Tim Cook ανέφερε πως υπήρχαν πολλές πολιτικές διαφωνίες, και πως οι εταιρικές πολιτικές της Apple έρχονται σε πλήρη αντίθεση με αυτές της νέας κυβέρνησης, παρά τα “φιλικά” κίνητρα που η δεύτερη επικαλείται. Τέλος, η Apple έχει αναφέρει αρκετές φορές πως θα κινηθεί δικαστικά, σε περίπτωση που η κυβέρνηση πιέσει για τις αλλαγές.

Γιατί δεν θα υλοποιηθεί η πρόταση Trump

Σε έναν ιδανικό κόσμο, οι ιδέες του Trump θα ήταν κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενες, όμως η οικονομική και επιχειρηματική γλώσσα δεν υποχωρεί για τέτοιες -ρομαντικές- ιδέες, καθώς το συμφέρον έχει τον πρώτο και κύριο λόγο. Η ίδρυση και η οικοδόμηση μιας αλυσίδας συναρμολόγησης iPhone στις ΗΠΑ είναι ανέφικτη, εφόσον στηρίζεται σε μία εξαιρετικά σύνθετη και μεγάλη αλυσίδα παραγωγής, η οποία υπάρχει ήδη στην Κίνα (Shenzhen), όπου βρίσκονται και οι κατάλληλοι προμηθευτές. Εν αντιθέσει, στις ΗΠΑ δεν υπάρχει το κατάλληλο σύμπλεγμα προμηθευτών. Ακόμα ένα σημαντικό κώλυμα είναι πως 750 εταιρείες εφοδιάζουν την Apple σε περισσότερες από 20 χώρες, η πλειονότητα των οποίων βρίσκεται στην Ασία. Όμως, ακόμα και αν χτιζόταν μία τέτοια αλυσίδα στις ΗΠΑ, η διαδικασία θα ήταν δαπανηρή και εξαιρετικά χρονοβόρα, θα δημιουργούσε μεγάλη καθυστέρηση στην παραγωγή, και θα ωφελούσε τους Κορεάτες και Κινέζους ανταγωνιστές, οι οποίοι θα εκμεταλλεύονταν την ευκαιρία να κερδίσουν μέρος του καταναλωτικού κοινού. Ένα ακόμη εμπόδιο στο όλο εγχείρημα είναι πως η ομάδα εργασίας των ΗΠΑ δεν διαθέτει τις απαραίτητες δεξιότητες για την παραγωγή i-Phones, γεγονός που δημιουργεί επιπρόσθετη καθυστέρηση, καθώς είναι επιτακτική ανάγκη η εκ νέου εκπαίδευση και κατάρτισή της. Μεταξύ άλλων, σημαντική είναι η έλλειψη φυσικών πόρων των ΗΠΑ για την παραγωγή i-Phones, αφού απαιτούνται 75 διαφορετικά υλικά, πολλά από τα οποία δεν υπάρχουν στη χώρα. Τα προβλήματα του εγχειρήματος γίνονται πιο σύνθετα όσο τα αναλύουμε. Ο D.Trump μπορεί να έχει υποσχεθεί μείωση των φόρων, ωστόσο η αύξηση των τιμών -και, κατ’ επέκταση, του κόστους για τους καταναλωτές- είναι αναπόφευκτη (30$ με 40$ για κάθε i-Phone), ενώ εξίσου αναπόφευκτη είναι και η μείωση του ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών και τη μείωση της καινοτομίας. Και αυτές είναι μερικές μόνο από τις δυσκολίες που πρόκειται να συναντήσει η νέα επιχειρηματική πολιτική του Trump για την Apple.

Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας που θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν είναι η αντίδραση της Κίνας, η οποία δεν πρόκειται να μείνει με “σταυρωμένα χέρια”, καθώς χρειάζεται στο έδαφός της την έρευνα και την ανάπτυξη που της προσφέρουν οι πολυεθνικές. Η απάντηση, λοιπόν, της κινεζικής κυβέρνησης στο άκουσμα του νέου πλάνου ήρθε άμεσα, προειδοποιώντας με μέτρα-αντίποινα, και αναφέροντας πως, σε περίπτωση υλοποίησης του σχεδίου, θα αντικαταστήσει μέρος της παρτίδας Boeing με την Airbus. Επιπλέον, ενημέρωσε πως τα αμερικανικά αυτοκίνητα και i-Phones θα δεχτούν τεράστιο πλήγμα στη ζήτηση της κινεζικής αγοράς, όπως και πολλά άλλα εισαγόμενα προϊόντα από τις ΗΠΑ (πχ. σόγια, καλαμπόκι κ.α.). Τέλος, προειδοποίησε για τη μείωση Κινέζων φοιτητών στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Η Κίνα είναι μία από τις πιο πολυπληθείς και αναπτυσσόμενες χώρες, η οποία μέλει να εξελιχθεί σε υπερδύναμη μέσα στα επόμενα χρόνια, διαδραματίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στο διεθνές εμπόριο, και σίγουρα οι “απειλές” της δεν θα αγνοηθούν από την πλευρά των ΗΠΑ .

Συμπερασματικά

Το πλάνο του Trump στοχεύει στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ, και την ενίσχυση της χώρας σε πολλούς τομείς – όπως την τεχνογνωσία και την αγορά εργασίας. Ωστόσο, τα μειονεκτήματα υπερβαίνουν τα πλεονεκτήματα, καθώς οι πολυεθνικές φαίνεται να είναι ανένδοτες σε αυτές τις διαπραγματεύσεις. Χαρακτηριστική είναι η συμβουλή της Καγκελάριου της Γερμανίας, Α. Merkel, στη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, η οποία την παρότρυνε να μείνει πιστή στις πολυεθνικές εμπορικές συνεργασίες, τονίζοντας πως η τάση εμπορικού προστατευτισμού είναι ρίσκο για την ευημερία της χώρας.

Η μεταφορά πολυεθνικών έχει πολλές περισσότερες πολιτικές διαστάσεις. Μία τέτοια επανεδαφοποίηση δίνει μία μεγαλύτερη αίσθηση ελέγχου στους πολιτικούς και τις κυβερνήσεις, πολλές, όμως, χώρες δεν μπορούν να έχουν υπό τον έλεγχό τους την παραγωγή και τους φόρους των επιχειρήσεων. Επιπλέον, κάποιες χώρες με εμπορικά ελλείμματα βασίζονται στη μεταφορά κεφαλαίων που φέρνουν οι πολυεθνικές (πχ. Μεγάλη Βρετανία), οι οποίες θα αντιδράσουν με την σειρά τους. Τέλος, χαρακτηριστική είναι η εμφάνιση του προέδρου Trump με το νέο iPhone, το οποίο -μέχρι πολύ πρόσφατα- αποδοκίμαζε αυστηρά. Μήπως, τελικά, τα δύο μέρη ήρθαν σε κάποια -άγνωστη για εμάς μέχρι στιγμής- συμφωνία, ή ο δυναμικός Πρόεδρος υποχώρησε στη δύναμη της Apple;

Πηγές:

1. Hughes, N. (2017). President-elect Trump says Apple’s Cook wants to ‘do something major’ to build iPhones in USA. [online] AppleInsider. Available at: http://appleinsider.com/articles/17/01/18/president-elect-trump-says-apples-cook-wants-to-do-something-major-to-build-iphones-in-usa [Accessed 11 Apr. 2017].
2. Mills, C. (2017). Trump and Apple are on a dangerous collision course. [online] BGR. Available at: http://bgr.com/2017/01/31/trump-apple-us-jobs/ [Accessed 11 Apr. 2017].
3. Pressman, A. (2016). Donald Trump Says He Pushed Apple To End Outsourcing. [online] Fortune.com. Available at: http://fortune.com/2016/11/23/trump-apple-manufacturing/ [Accessed 11 Apr. 2017].
4. Wiggers, K. (2017). Apple supplier Foxconn reportedly mulling $7 billion investment in U.S. manufacturing. [online] Digital Trends. Available at: http://www.digitaltrends.com/mobile/apple-iphone-us-manufacturing/2/ [Accessed 11 Apr. 2017].