Τον Απρίλιο του 2013 ο Abu Bakr Al-Baghdadi ανακοινώνει τη γέννηση ενός νέου εξτρεμιστικού κινήματος με το όνομα “Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και το Λεβάντε” (ISIL). Η συγκεκριμένη ομάδα, που στόχο είχε την εγκαθίδρυση χαλιφάτου σε Συρία, Ιράκ, Λίβανο και Ιορδανία, στελεχώνεται αρχικά από πρώην μαχητές της ιρακινής Al-Qaeda, ανάμεσά τους και τζιχαντιστές που απελευθερώθηκαν από το καθεστώς Assad με την έναρξη της επανάστασης καθώς και “υπολείμματα” από το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν και Σουνιτών φυλών στο Ιράκ. Γρήγορα, ομάδες τζιχαντιστών, που μάχονται το καθεστώς Assad, ορκίζονται πίστη στις αρχές του ISIL, το οποίο ήδη από το Φεβρουάριο του 2014 φαίνεται απρόθυμο να ακολουθήσει τις διαταγές της Al-Qaeda, όντας ίσως τελικά πολύ εξτρεμιστικό ακόμα και για την ίδια την Al-Qaeda.

Αρχικά, η Ουάσινγκτον δεν έβρισκε κάτι απειλητικό στις κινήσεις του ISIL. Χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος Obama είχε πει πως “αν μια ομάδα νεαρών φορέσει τη στολή των Lakers, αυτό δεν τους κάνει αυτόματα Kobe Bryant” , παρομοιάζοντας τους εξτρεμιστές με μια ομάδα λυκειόπαιδων. Μέχρι που την άνοιξη του ίδιου χρόνου, το ISIL αποφάσισε πως ήρθε η ώρα να αποδείξει πως όχι μόνο δεν είναι ένα γκρουπ “επαναστατημένων πνευμάτων”, αλλά μπορεί να διεκδικήσει επάξια τον τίτλο του “ταραξία” στην περιοχή, κάνοντας απαγωγές, καταλαμβάνοντας σημαντικές ιρακινές πόλεις, όπως τη Μοσούλη, εξασφαλίζοντας τον έλεγχο υδροηλεκτρικών εργοστασίων και κάνοντας σφαγές. Μετά την κατάληψη μεγάλων γεωγραφικών περιοχών σε Συρία και Ιράκ, το ISIL ανακοινώνει τη δημιουργία χαλιφάτου και μετονομάζεται σε Islamic State (IS), συνεχίζοντας απερίσπαστα τις παράνομες δραστηριότητές του στα νότια σύνορα της γειτονικής Τουρκίας, που κάθε άλλο παρά αποτρεπτική στάθηκε απέναντι στη δράση των εξτρεμιστών.

Η πολιτική που προσπάθησε να ακολουθήσει το ΑΚΡ από την εκλογή του το 2002, ήταν αυτή των “μηδενικών προβλημάτων” με  τις όμορες χώρες, δόγμα του τότε Υπουργού Εξωτερικών Ahmet Davutoglu. Στόχος της Τουρκίας, να εξελιχθεί σε έναν δυναμικό περιφερειακό παράγοντα, ικανό να διαμορφώνει τη δική του εξωτερική πολιτική στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Αυτό μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με τη δημιουργία στενών οικονομικών και πολιτικών δεσμών με τα γειτονικά κράτη, πολιτική που έφερε αρκετά κοντά τον τότε πρωθυπουργό Erdogan με το Σύριο δικτάτορα Bashar al-Assad.

Η πυροδότηση όμως της Αραβικής Άνοιξης ήρθε να αλλάξει τα δεδομένα, με τον Erdogan να ζητάει από τον Assad την εφαρμογή μεταρρυθμιστικής πολιτικής και την αποφυγή βίας στην αντιμετώπιση των αντικαθεστωτικών, ενώ ο δεύτερος δείχνει απρόθυμος να ακολουθήσει τις τουρκικές συστάσεις και οδηγεί τη χώρα σε μεγάλη αναταραχή. Η Άγκυρα, κρίνοντας πως το καθεστώς βρίσκεται στα όρια της κατάρρευσης, αποφασίζει να υποστηρίξει τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις και οραματίζεται μια Συρία που αναπόφευκτα θα ακολουθήσει τη μοίρα των δικτατορικών καθεστώτων της Αιγύπτου, της Τυνησίας και της Λιβύης, και θα της δώσει την ευκαιρία να διαμορφώσει αυτή το πολιτικό σκηνικό της επόμενης μέρας στη χώρα. Χρηματοδοτεί και εξοπλίζει τους αντάρτες και τους επιτρέπει να αποκτήσουν δύναμη και να αναπτυχθούν στα νότια σύνορά της. Παρ’ όλα αυτά, διάφορα εξτρεμιστικά τμήματα αρχίζουν να διακρίνονται ανάμεσα στους επαναστάτες, τα οποία γρήγορα ισχυροποιούνται και ευνοούνται από το χαλαρό συνοριακό καθεστώς της Τουρκίας. Οι τουρκικές δυνάμεις ουκ ολίγες φορές έχουν κατηγορηθεί ότι εθελοτυφλούν στην παράνομη μετακίνηση εξτρεμιστών μέσω των συνόρων της χώρας και ότι διευκολύνουν μάλιστα τις παράνομες δραστηριότητές τους. Το καλοκαίρι, τα σύνορα με τη Συρία παρέμεναν κλειστά για όσους Κούρδους ήθελαν να τα διασχίσουν με σκοπό να βοηθήσουν τους Κούρδους που μάχονταν στην πόλη Κομπάνι. Την ίδια ώρα όμως, δεν είναι λίγα τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο τουρκικός στρατός εξόπλιζε τις ομάδες του ISIS και τους επέτρεπε, απροκάλυπτα, να διασχίζουν τα σύνορα με σκοπό να πραγματοποιούν επιθέσεις εναντίον της περιοχής Rojava, ή άτυπα  Δυτικό Κουρδιστάν. Πρώην στρατευμένοι του ISIS μάλιστα λένε πως οι οδηγίες που δέχονταν από τους ανωτέρους τους ήταν ξεκάθαρες: “Οι ανώτεροι διοικητές μάς έλεγαν πως δεν έχουμε να φοβόμαστε τίποτα καθώς υπάρχει πλήρης συνεργασία με τους Τούρκους“. Η Τουρκία και το ISIS διαπίστωσαν ότι η συνεργασία τους μπορεί να αποφέρει αμοιβαία συμφέροντα, αφού κατά βάση κοινός εχθρός και των δύο είναι οι Κούρδοι. Ως αποτέλεσμα, ο μόνος τρόπος να αναπτύξει το ISIS απερίσπαστα δυνάμεις στα βόρεια τμήματα της Συρίας και σε κουρδικές πόλεις, ήταν μέσω της συνεργασίας με την Τουρκία.

Στην πορεία όμως, γίνεται εμφανές ότι η Άγκυρα αδυνατεί να διαχειριστεί τη σχέση της με τους εξτρεμιστές του ISIS, και με αφορμή τη βομβιστική επίθεση στην πόλη Suruç τον Ιούλιο του 2015, που προκάλεσε το θάνατο 30 ανθρώπων τουλάχιστον, ισχυρίζεται ότι πλέον τάσσεται κατά της τρομοκρατίας και δεσμεύεται να συμβάλλει στον περιορισμό της παράνομης δράσης του ISIS εντός των συνόρων της. Επιπλέον, κατόπιν έντονων πιέσεων, παραχωρείται η βάση Incirlik στις αεροπορικές δυνάμεις των ΗΠΑ και τα δύο κράτη αποφασίζουν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στη μάχη κατά της τρομοκρατίας και να συμβάλλουν στη σταθεροποίηση του Ιράκ και την πολιτική διευθέτηση στη Συρία.

Οι υποψίες, όμως, ότι η Τουρκία συνεχίζει να ενισχύει τις δράσεις και την ανάπτυξη του ISIS στα νότια σύνορά της, δεν απαλείφονται με αυτές τις πολλά υποσχόμενες δηλώσεις. Τα τελευταία γεγονότα, μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους, έρχονται μάλλον να επιβεβαιώσουν τους παραπάνω ισχυρισμούς. Το εν λόγω συμβάν χαρακτηρίζεται ως “πράξη προδοσίας” από το Ρώσο Πρόεδρο Putin, ο οποίος ισχυρίζεται ότι συνέβη με σκοπό να προστατεύσει την παράνομη μεταφορά πετρελαίου που πραγματοποιεί το Ισλαμικό κράτος, από περιοχές της Συρίας προς την Τουρκία. Η Μόσχα, προ ολίγων ημερών, δημοσίευσε εικόνες που αποδεικνύουν την πορεία του παράνομου πετρελαίου μέσα από τα σύνορα της Τουρκίας, που όπως φαίνεται, αποτελεί το μεγαλύτερο αγοραστή πετρελαίου που προέρχεται από τη Συρία και το Ιράκ. Ο πρόεδρος Erdogan και η οικογένειά του, δέχονται σειρά καταγγελιών από το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας για συμμετοχή και συγκάλυψη των εν λόγω δραστηριοτήτων του ISIS, και οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών επιδεινώνονται ακόμα περισσότερο, καθώς φαίνεται να σταματά κάθε μορφή συνεργασίας μεταξύ τους, με σημαντικότερη επίπτωση για την Τουρκία την αναστολή των εργασιών για τον αγωγό αερίου Turkish Stream. Η διένεξη μεταξύ των δύο χωρών, που παίζουν αδιαμφισβήτητα μεγάλο ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων στη Συρία, θα έχει γενικότερες συνέπειες στην οικονομία της Τουρκίας, καθώς πλήττονται σημαντικά ο ενεργειακός και ο τουριστικός τομέας της χώρας.