Κατά τις πρώτες ημέρες του 2018, ο Γάλλος Πρόεδρος Emmanuel Macron υποδέχτηκε τον Τούρκο ομόλογό του, Recep Tayyip Erdoğan, στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Η συνάντηση αυτή, στις 5 Ιανουαρίου, αποτελεί την πρώτη επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, όπως το Παρίσι, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016, και την εκλογή του Macron στην προεδρία της Γαλλίας (naftemporiki, 2018). Ποιοι οι σκοποί, όμως, του μεταξύ τους διαλόγου;

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα θέματα στην ατζέντα της συνάντησης μεταξύ των δύο ηγετών. Από τη μία πλευρά, o Emmanuel Macron έθιξε -εκτός των άλλων- το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών, καθώς και την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Από την άλλη, ο Recep Tayyip Erdoğan φαίνεται πως επέλεξε τη Γαλλία διότι αποτελεί την ευρωπαϊκή χώρα με την οποία έχει τις λιγότερο τεταμένες σχέσεις, και έτσι μπορεί να επιτύχει ευκολότερα μια συζήτηση επί της πορείας ένταξης της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και επί μιας γαλλοτουρκικής συνεργασίας στον αμυντικό τομέα (CNN, 2018).

Ανθρώπινα δικαιώματα: δύο διαφορετικές αντιλήψεις

Χάσμα φαίνεται να δημιουργήθηκε μεταξύ των δύο ηγετών, καθώς η μη σύγκλιση απόψεων στον κλάδο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν έντονη. Γενικότερα, οι δύο ηγέτες βρίσκονταν σε συχνή επικοινωνία κατά τους τελευταίους μήνες λόγω των συλλήψεων των Γάλλων δημοσιογράφων Lou Biro και Mathias Depardon, οι οποίοι κατηγορήθηκαν για συμμετοχή σε “τρομοκρατική οργάνωση” και για “τρομοκρατική προπαγάνδα”. Φυλακίστηκαν στην Τουρκία αλλά, μετά από προσπάθειες, αφέθηκαν ελεύθεροι και απελάθηκαν στη Γαλλία (Capital, 2018). O Γάλλος Πρόεδρος κατέστησε σαφή την ανησυχία του για τη ζωή των φυλακισμένων σπουδαστών, εκπαιδευτικών και δημοσιογράφων στην Τουρκία, καθώς ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών αποτελεί βασικό μέλημα και προτεραιότητα στο Δίκαιο της Ένωσης. Λογικό επακόλουθο αυτού αποτελεί η δυσκολία που αντιμετωπίζει ο Τούρκος Πρόεδρος αναφορικά με την είσοδο της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αναγνωρίζεται ως μια ένωση οπού τα κράτη συνεργάζονται και συνυπάρχουν αρμονικά και ειρηνικά μέσα σε ένα μεταβαλλόμενο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Σχέσεις Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ο Emmanuel Μacron μίλησε ξεκάθαρα και με απόλυτο σεβασμό απέναντι στην τουρκική ηγεσία και στον τουρκικό λαό. Μάλιστα, όπως τόνισε, “είναι σαφές πως οι πρόσφατες εξελίξεις και οι επιλογές της Τουρκίας δεν επιτρέπουν καμία πρόοδο στην ενταξιακή διαδικασία που έχει ξεκινήσει” (CNN, 2018) και, εν συνεχεία, πρότεινε την “επανεξέταση της σχέσης ΕΕ-Τουρκίας στα πλαίσια δημιουργίας μιας συνεργασίας, μιας εταιρικής σχέσης, και όχι στο πλαίσιο της διαδικασίας ενσωμάτωσης με στόχο την προσκόλληση του τουρκικού λαού στην Ευρώπη” (CNN, 2018). Θα μπορούσε κανείς να πει πως προχώρησε στη διπλωματική αυτή δήλωση διότι αναγνωρίζει ότι “η Ευρώπη δεν φέρθηκε πάντα σωστά απέναντι στην Τουρκία, γιατί την άφησε να πιστεύει ότι τα πράγματα ήταν πιθανά, ενώ ήταν το απολύτως αντίθετο”, μη διστάζοντας να κατηγορήσει έμμεσα τους Ευρωπαίους εταίρους του (CNN, 2018).

Αξιοσημείωτη είναι η δήλωση του Recep Tayyip Erdoğan σχετικά με το ζήτημα της ευρωπαϊκής πορείας, ο οποίος -εκτός των άλλων- στάθηκε στα εξής:

“Δεν μπορούμε να εκλιπαρούμε συνεχώς για την είσοδό μας στην ΕΕ”.

“Έχουμε όλοι κουραστεί, ο κόσμος έχει κουραστεί, το έθνος μου έχει κουραστεί, και δεν μπορούμε μόνιμα να προσπαθούμε να μπούμε στην ΕΕ. Πρέπει να πάρουμε όλοι κάποιες αποφάσεις. Δεν γίνεται να περιμένουμε συνέχεια”.

“Προχωράμε και ανοίγουν νέα θέματα, αλλά δεν κλείνουν τα παλιά. Δεν προχωράμε έτσι στην ουσία” (athina984.gr, 2018).

‘Eνα ενδιαφέρον ζήτημα το οποίο ο Τούρκος Πρόεδρος έθεσε επί τάπητος ήταν αυτό της Συρίας και του προσφυγικού. Πιο συγκεκριμένα, κατηγόρησε την Ευρώπη ότι η βοήθεια που είχε υποσχεθεί δεν δόθηκε. Παρ’ όλα αυτά, επιβεβαίωσε πως θα συνεχίσει να παρέχει τα αναγκαία, ώστε οι άνθρωποι αυτοί να ζήσουν αξιοπρεπώς στη χώρα του. “Είναι χρέος ανθρώπινο” επεσήμανε σχετικά (athina984.gr, 2018).

Τρομοκρατία

Κατά τα τελευταία χρόνια, η τρομοκρατία επανήλθε στο προσκήνιο του διεθνούς γίγνεσθαι. Πρόκειται για ένα φλέγον ζήτημα που απασχολεί τους πολιτικούς ηγέτες όλου του κόσμου. Επομένως, δεν θα μπορούσε παρά να αποτελεί ένα ακόμα θέμα συζήτησης μεταξύ των δύο Προέδρων.

Από τη μεριά του, ο επικεφαλής της Τουρκίας δήλωσε πως “η τρομοκρατία δεν γεννήθηκε μόνη της, έχουμε τους κηπουρούς της, τους καλλιεργητές της τρομοκρατίας. Είναι οι άνθρωποι της σκέψης, των ιδεών, που με τα γραπτά τους ρίχνουν νερό στο μύλο της τρομοκρατίας” (CNN, 2018).

Υποστήριξε, ακόμη, ότι η χώρα του είναι ένα κράτος δικαίου στο οποίο η δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη και παίρνει τις δικές της αποφάσεις (athina984.gr, 2018).

Από τη δική του οπτική, ο Emmanuel Macron προσπάθησε να πείσει τον Τούρκο ομόλογό του ότι η δημοκρατία και οι χώρες που προασπίζονται αυτή την αρχή οφείλουν να σέβονται το κράτος δικαίου στο πλαίσιο της μάχης που δίνεται για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. “Οι δημοκρατίες μας πρέπει με σθένος να υψώσουν το ανάστημά τους απέναντι στην τρομοκρατία…. αλλά, την ίδια ώρα, οι δημοκρατίες μας πρέπει να προστατεύουν πλήρως το κράτος δικαίου” υπογράμμισε σχετικά.

Συνεργασία στον τομέα της άμυνας

Τον Νοέμβρη του 2017 η Τουρκία μαζί με τη Γαλλία και την Ιταλία προχώρησαν στην υπογραφή δήλωσης σχετικά με τις προθέσεις τους για συνεργασία σε κοινά αμυντικά προγράμματα. H εν λόγω συνεργασία αφορά σε ένα αμυντικό πυραυλικό σύστημα, και προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί εντός μιας πενταετίας. Ο Τούρκος επικεφαλής θεώρησε ότι η συμφωνία αυτή θα είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα. “Είμαστε έτοιμοι να διευρύνουμε τη συνεργασία μας με τη Γαλλία σε όλους τους τομείς, περιλαμβανομένης της αμυντικής βιομηχανίας” δήλωσε (Reuters, 2018).

Συμπερασματικά, είναι εμφανές πως οι δυο συνομιλητές επιθυμούσαν να κυριαρχήσει ο σεβασμός, η κατανόηση και η ειρηνική διάθεση στη μεταξύ τους συζήτηση που διεξήχθη στην “πόλη του φωτός”. Αυτό που απομένει είναι να διαπιστωθεί κατά πόσο ο Τούρκος Πρόεδρος θα υποχωρήσει στα κρίσιμα ζητήματα που τον απομακρύνουν από τις αξίες της ΕΕ και από την ίδια την Ευρώπη, και κατά πόσο θα προχωρήσει η συνεργασία-συμμαχία ανάμεσα στις τρεις χώρες (Τουρκία, Γαλλία, Ιταλία).

Πηγές:

1. Athina984.gr (2018). Συνάντηση Μακρόν – Ερντογάν: – Μακρόν «Έχουμε διαφορετικές αντιλήψεις στα ανθρώπινα δικαιώματα» – Ερντογάν «Βαρεθήκαμε να περιμένουμε να μπούμε στην ΕΕ». http://www.athina984.gr/2018/01/05/synantisi-makron-erntogan-makron-echoume-diaforetikes-antilipsis-sta-anthropina-dikeomata-erntogan-varethikame-na-perimenoume-na-boume-stin-ee/
2. Capital.gr (2017). Στη Γαλλία, στις 5 Ιανουαρίου, ο Ερντογάν – Θα έχει συνάντηση με τον Μακρόν. http://www.capital.gr/diethni/3263970/sti-gallia-stis-5-ianouariou-o-erntogan-tha-exei-sunantisi-me-ton-makron
3. CNN. (2018). Τι συζήτησαν Μακρόν – Ερντογάν στη συνάντησή τους. http://www.cnn.gr/news/kosmos/story/112464/ti-syzitisan-makron-erntogan-sti-synantisi-toys-pics
4. Νaftemporiki.gr (2017). Στη Γαλλία την Παρασκευή ο Ερντογάν. http://www.naftemporiki.gr/story/1308201/sti-gallia-tin-paraskeui-o-erntogan
   
5. Reuters. (2018). Turkey’s Erdogan says to discuss defense cooperation in France. https://www.reuters.com/article/us-france-turkey-defence/turkeys-erdogan-says-to-discuss-defense-cooperation-in-france-idUSKBN1EU0P2