Το αγαθό της υγείας, κλιματική αλλαγή και καταστροφές
- Written by Σοφία Τσερέα
- Published in Ανθρώπινα Δικαιώματα, Κοινωνία & Πολιτισμός
- Leave a reply
- Permalink
Στις 12 Δεκεμβρίου 2017, στο Παρίσι, έλαβε χώρα συνάντηση με θέμα την κλιματική αλλαγή και τη διασφάλιση των σχετικών συνεταγμένων δεσμεύσεων. Ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Emmanuel Macron, ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, Jim Yong Kim, και ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, António Guterres, υποδέχθηκαν διεθνείς ηγέτες, αλλά και πολίτες που δρουν και έχουν αφοσιωθεί σε αυτόν τον σκοπό. Η σύνοδος κορυφής για τον πλανήτη στο Παρίσι είχε σκοπό όχι μόνο την εξεύρεση και διατήρηση της εφαρμογής πρακτικών για τη μείωση του αντίκτυπου στο περιβάλλον από το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, αλλά και την προώθηση της αντίληψης για το επόμενο βήμα. Συγκεκριμένα, το εν λόγω επόμενο βήμα μπορεί να περικλείει την προνοητικότητα των κοινοτήτων για μία επερχόμενη καταστροφή, αλλά και την ετοιμότητα για την αντιμετώπισή της (One planet summit, 2017). Μάλιστα, το παραπάνω δεν απευθύνεται ή περιορίζεται μόνο στη διάσταση της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος, ενώ συνεχίζει να θεωρείται καταστροφή όταν παρουσιάζεται ως απειλή για τη δημόσια υγεία και τις συνθήκες υγιεινής παγκοσμίως (Medium, 2015)
Η λήψη μέτρων δράσης για την κλιματική αλλαγή είναι ένα φαινόμενο που συναντάται στον 13ο από τους στόχους του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης έχουν τρεις άξονες, με θεματικές την οικολογία (περιβάλλον), την οικονομία και την κοινωνία. Ο χώρος που τέμνονται αυτοί οι τρεις άξονες, αλλά και η αλληλεπίδραση που υπάρχει μεταξύ τους είναι τα βασικά στοιχεία για μία αποτελεσματική δράση, όπως και η κεντρική επιχειρηματολογία που συναντάται στη βιβλιογραφία, όσον αφορά την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις που μπορεί αυτή να έχει στη ζωή και την υγεία (B. Barbier and C. Burgess, 2017). Η διαρκής αλλαγή των καιρικών συνθηκών και η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα και χλωροφθορανθράκων, τα οποία συμβάλουν μέσω του φαινομένου του θερμοκηπίου στην κλιματική αλλαγή, έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Είναι γεγονός ότι προκύπτει μία σειρά από καταστροφές, εξαιτίας αυτής της αύξησης. Οι βασικοί τομείς που επηρεάζονται άμεσα είναι το νερό, η τροφή, η βιομηχανία και, κατ’ επέκταση, η κοινωνία. Μεγαλύτερο ποσοστό πλημμυρών ή ξηρασίας μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές στην παραγωγική διαδικασία και, κατά συνέπεια, ενδεχομένως, σε μεγάλες οικονομικές επιβαρύνσεις για τους ιδιώτες, αλλά και για τα ίδια τα κράτη (Climate Change and Disaster Risk Reduction, 2008).
Εστιάζοντας στο θέμα της υγείας, επικίνδυνες καταστάσεις μπορεί να προκύψουν από τον μολυσμένο αέρα και το νερό, την αύξηση των αλλεργιογόνων ουσιών, καθώς και από τον κίνδυνο θανάτου από κυκλώνες, αύξησης της θερμοκρασίας και παρεμφερείς αιτίες. Ξεκινώντας από ακραία φαινόμενα, φαίνεται πως τα σενάρια για τις θερμοκρασίες (υψηλές ή χαμηλές) των επόμενων καλοκαιριών και χειμώνων σε Αμερική και Ευρώπη θα οδηγήσουν στην αύξηση των θανάτων. Όσον αφορά τις βροχοπτώσεις και την ενίσχυση των πλημμυρών που μπορεί να λάβουν χώρα παγκοσμίως, πιθανότατα θα είναι υπεύθυνες για τον κίνδυνο τραυματισμών, υποθερμίας, αλλά και για μολυσματικές ασθένειες, όπως χολέρα και άλλες μεταδοτικές νόσους. Η κλιματική αλλαγή ενδέχεται να επηρεάσει την παγκόσμια καλλιέργεια και την κτηνοτροφία, καθώς και την αλιεία. Βασικοί παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται αυτή η εξέλιξη είναι η θερμοκρασία -και, συγκεκριμένα, οι επιδράσεις της στη βλάστηση- και τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα.
Επιπλέον, οι προβλέψεις που διατυπώθηκαν το 2014 αναφέρουν ότι ο αριθμός των υποσιτισμένων παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών μπορεί να αυξηθεί κατά 17% – 22%, ενώ ο παγκόσμιος υποσιτισμός μπορεί να ενισχυθεί κατά 11%. Το αποτέλεσμα των καταστροφών συνοδεύεται από τη μείωση του επιπέδου των συνθηκών υγιεινής σε μία κοινότητα. Η αγνόηση των κανόνων υγιεινής είναι αίτιο για σοβαρές ασθένειες που διαταράσσουν το κοινωνικό σύνολο και θέτουν σε κίνδυνο την υγεία ολόκληρων κοινωνιών. Αναφερόμενοι στη δημόσια υγεία, τονίζεται η επίπτωση της αλλαγής του κλίματος στη διανομή των πληθυσμών των κουνουπιών – που είναι υπεύθυνα, μεταξύ άλλων, και για την μετάδοση της ελονοσίας, καθώς πολλαπλασιάζονται τα ποσοστά τσιμπήματος και το προσδόκιμο ζωής των κουνουπιών. Παράλληλα, η συντόμευση ή επιμήκυνση του χρόνου ανάπτυξης παθογόνων μικροοργανισμών εντός αυτών καταλήγουν στη διαμόρφωση της μολυσματικότητάς τους. Επιπρόσθετα, έχοντας υπόψη πως τα ψάρια ως διατροφική αξία αντιπροσωπεύουν το 16% της πρωτεΐνης που καταναλώνεται από τον άνθρωπο παγκοσμίως, η μείωση της αφθονίας του πλαγκτόν – που είναι, επίσης, σημαντική πηγή τροφής για πολλές προνύμφες ψαριών- προκαλεί μείωση του πληθυσμού τους. Αν συνδέσουμε το παραπάνω γεγονός με το φαινόμενο της υπεραλίευσης, δημιουργείται ένα παράδειγμα στην αλληλουχία των φυσικών φαινομένων και των ανθρώπινων επιλογών που μπορούν να οδηγήσουν σε μία πραγματική καταστροφή (Patz et al., 2014, Keim, 2008).
Οι κίνδυνοι που μπορεί να προέρχονται από την κλιματική αλλαγή -και χαρακτηρίζονται φυσικοί- μπορούν να μετατραπούν σε καταστροφές, μετά από μία αναποτελεσματική διαχείριση πόρων και τοποθεσιών (O’Brien et al., 2006). Βασικά συστατικά για μία επαρκή αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της είναι η ελαστικότητα ή προσαρμοστικότητα, ο μετριασμός και η κινητοποίηση (One planet summit, 2017). Ξεκινώντας, λοιπόν, από την ενημέρωση που μπορεί να δοθεί στην κοινωνία για τις επερχόμενες αλλαγές, μπορούν, επίσης, να δομηθούν συστήματα προσαρμογής και αντιμετώπισης αυτών των αλλαγών, τόσο πριν όσο και μετά από ένα απρόσμενο γεγονός. Ως κεντρική γραμμή κινητοποίησης του κοινού τηρείται ένας διαφορετικός τρόπος δράσης, τόσο σε προσωπικό όσο και σε δημόσιο επίπεδο. Σκοπός είναι η υιοθέτηση πρακτικών που ούτε επιβαρύνουν ούτε επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή, αλλά μετριάζουν τον αντίκτυπο που αυτή έχει στο περιβάλλον και στην υγεία του πληθυσμού. (Tompkins and Adger, 2004)
Πηγές :
- One planet summit. (2017). One planet summit. https://www.oneplanetsummit.fr/en
- Medium. (2015). Climate Change Is Our Problem.We Can Solve It. – Natural Resources Defense Council – Medium. https://medium.com/natural-resources-defense-council/climate-change-is-our-problem-we-can-solve-it-2aaf1ded1905
- Barbier, E. and C. Burgess, J. (2017). The Sustainable Development Goals and the systems approach to sustainability. Economics Discussion Papers, Kiel Institute for the World Economy,No 2017-28, pp.1-8. http://www.economics-ejournal.org/economics/discussionpapers/2017-28
- O’Brien, G., O’Keefe, P., Rose, J. and Wisner, B. (2006). Climate change and disaster management. Disasters, 30(1), pp.64-80. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1467-9523.2006.00307.x/abstract;jsessionid=19E527A388850D8531EE6696B8D1328A.f04t02
- ISDR. (2008). Climate Change and Disaster Risk Reduction. http://www.unisdr.org/files/4146_ClimateChangeDRR.pdf
- Keim, M. (2008). Building Human Resilience. American Journal of Preventive Medicine, 35(5), pp.508-516.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18929977
- Patz, J., Grabow, M. and Limaye, V. (2014). When It Rains, It Pours: Future Climate Extremes and Health. Annals of Global Health. 80(4), pp.332-344. http://www.annalsofglobalhealth.org/article/S2214-9996(14)00310-5/fulltext
- Tompkins, E. and Adger, W. (2004). Does Adaptive Management of Natural Resources Enhance Resilience to Climate Change?.https://www.ecologyandsociety.org/vol9/iss2/art10/