Μετά από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11^ης Σεπτεμβρίου του 2001 στη Νέα Υόρκη άλλαξαν πολλά πράγματα, τόσο στην αμερικανική κυβέρνηση όσο και την κοινωνία γενικότερα. Ένα από αυτά ήταν και ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών. Ο Πρόεδρος George W. Bush, με διάφορες δηλώσεις του, ουσιαστικά αναδιατύπωσε τον ορισμό του πολέμου κατά των ναρκωτικών, κάνοντάς τον μέρος του μεγαλύτερου, παγκόσμιου πολέμου κατά της τρομοκρατίας. Η αμερικανική κυβέρνηση έφτασε να ξοδέψει περίπου 4 εκ. δολάρια σε κοινωνικές διαφημίσεις για την ευαισθητοποίηση του κοινού.Οι διαφημίσεις αυτές συνέδεαν το εμπόριο και τη χρήση ναρκωτικών με τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων.

Μεγαλύτερο αποκύημα αυτής της ταραγμένης περιόδου ήταν, το 2006, η πρόσθεση διάταξης στο νομοσχέδιο Patriot (Patriot Act, H.R.3162) που καθιέρωνε το έγκλημα της «νάρκο-τρομοκρατίας». Το εν λόγω έγκλημα διαπράττεται από βίαιους παραβάτες, που κινούνται σε κύκλους εμπορίου ναρκωτικών αλλά και τρομοκρατίας. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, οι πράκτορες της αμερικανικής δίωξης ναρκωτικών (DEA – Drug Enforcement Administration) χρειάζονταν μόνο μία «απροκάλυπτη πράξη» που να φανερώνει σχέδια για την τέλεση εγκλήματος με σκοπό την υποστήριξη οποιασδήποτε τρομοκρατικής οργάνωσης, για να προχωρήσουν σε σύλληψη. Παράλληλα, δεν χρειαζόταν καν να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη όπλων ή ναρκωτικών.

Ύστερα από την ψήφιση της διάταξης για τη νάρκο-τρομοκρατία, η DEA έχει ερευνήσει δεκάδες υποθέσεις εγκλημάτων που ταιριάζουν με την ευρύτατη περιγραφή του κειμένου της διάταξης. Ο οργανισμός έχει αξιώσει νίκες κατά της Αλ Κάιντα, της Χεζμπολάχ, των Ταλιμπάν και των FARC (Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας – Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia). Η έμφαση αυτή στη νάρκο-τρομοκρατία αποτέλεσε το βασικότερο επιχείρημα του οργανισμού, ο οποίος υποστηρίζει ότι βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά της τρομοκρατίας, ζητώντας  από το Κογκρέσο αύξηση χρηματοδότησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η DEA είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους οργανισμούς επιβολής του νόμου στις ΗΠΑ, με 220 εγχώρια γραφεία και 89 ξένους σταθμούς, καθώς και με αίτημα προϋπολογισμού για το 2017 πάνω από 2 δις δολάρια.

Σε ορισμένες περιοχές (κυρίως στην Κολομβία και στο Αφγανιστάν) υπάρχουν πειστικά στοιχεία και δυνατές υποθέσεις ότι τρομοκράτες έχουν συνεργαστεί με εμπόρους ναρκωτικών, οπότε οι επιχειρήσεις της DEA είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίες. Πέρα όμως από αυτό το σημείο, αρχίζουν να παρουσιάζονται προβλήματα. Με μία πιο προσεκτική εξέταση των υποθέσεων – «επιτυχιών» της Δίωξης, παρατηρούμε ένα ανησυχητικό μοτίβο. Σε πολλές από αυτές, τα μόνα πειστήρια για τη σύνδεση του εμπορίου ναρκωτικών με τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων δόθηκαν από την ίδια τη Δίωξη. Αυτή χρησιμοποίησε μυστικούς πράκτορες και πληροφοριοδότες, που πληρώθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια για να δελεάσουν τους υπόπτους σε σκηνοθετημένες συνωμοσίες νάρκο-τρομοκρατίας.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα των παραπάνω αποτελεί η υπόθεση του Harouna Touré. To 2008, η DEA αρχίζει να ασχολείται με τις περιοχές της δυτικής Αφρικής. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε μεγάλη κινητικότητα κοκαΐνης από την Κολομβία, που διαπερνούσε την έρημο Σαχάρα για να καταλήξει στην Ισπανία. Ζητήθηκε, λοιπόν, από τους πληροφοριοδότες της Δίωξης να εξετάσουν αν κάποιο ποσό των χρημάτων κατέληγε στα χέρια τρομοκρατών. Οι πληροφοριοδότες παρουσιάζονταν στους εγκληματικούς κύκλους ως μέλη της κολομβιανής FARC – οργάνωσης που θεωρείται τρομοκρατική από τις ΗΠΑ. Ένας από αυτούς οδήγησε την DEA σε ένα λαθρέμπορο από το Μάλι, τον Touré.

Στη συνέχεια, οι πληροφοριοδότες πρόσφεραν στον Touré πολλά εκατομμύρια – υποτίθεται για να τους βοηθήσει να μεταφέρουν κοκαΐνη διαμέσου της ερήμου Σαχάρα. Παράλληλα, του ανακοίνωσαν ότι θέλουν να συνεργαστούν με την Αλ Κάιντα (καθώς έχουν κοινό εχθρό τις ΗΠΑ) και του ζήτησαν, αν έχει τη δυνατότητα, να τους φέρει σε επαφή. Το τελευταίο αίτημα έγινε δεκτό από τον Touré, και κανονίστηκε συνάντηση στην οποία θα παρευρίσκετο το μέλος της Αλ Κάιντα που γνώριζε ο ίδιος. Σε αυτήν τη συνάντηση εισέβαλαν οι τοπικές αρχές, όπου συνέλαβαν τον Touré και το συνεργάτη του, και αμέσως τους παρέδωσαν στη Δίωξη. Η τελευταία, με τη σειρά της, τους μετέφερε με ιδιωτικό τζετ στη Νέα Υόρκη για να δικαστούν.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης της δίκης, η DEA δεν κατέθεσε άλλες αποδείξεις εκτός από τις βιντεοσκοπημένες συναντήσεις του Touré με τον πληροφοριοδότη της. Παράλληλα, παρατηρήθηκε πως η Αλ Κάιντα έγινε απαραίτητο στοιχείο των συναντήσεων και της συναλλαγής, μόνο επειδή ο πληροφοριοδότης, υποκρινόμενος μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης, το ζήτησε. Όσο για το υποτιθέμενο μέλος της Αλ Κάιντα που έφερε ο Touré στην τελευταία συνάντηση, αποδείχθηκε ότι ήταν ένας παιδικός του φίλος, που δέχθηκε να παίξει το ρόλο έχοντας την πιθανότητα να γίνει εκατομμυριούχος. Η δικαστής Barbara Jones, η οποία επέβλεψε τις τελικές φάσεις της υπόθεσης, είπε πως «δεν υπήρξε καμία πραγματική συμμετοχή από τους κατηγορουμένους ή τους μυστικούς πράκτορες … στις δραστηριότητες της Αλ Κάιντα ή της FARC», και κατέληξε ότι δεν στοιχειοθετείται υπόθεση νάρκο-τρομοκρατίας. Η DEA απέσυρε τις κατηγορίες, ο Touré και ο φίλος του δήλωσαν ένοχοι για μικρότερα αδικήματα, και καταδικάστηκαν σε 4 με 5 χρόνια φυλάκιση.

Το μεγάλο πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι η υπόθεση των δύο λαθρεμπόρων από το Μάλι δεν είναι η μοναδική. Από τις υψηλού προφίλ υποθέσεις νάρκο-τρομοκρατίας που έχει εκδιώξει η DEA, μόνο τρεις όντως αποδείχθηκαν ορθές. Σε όλες τις άλλες δεν παρουσιάστηκαν άλλα αποδεικτικά στοιχεία εκτός από τη «συνωμοσία» της Δίωξης και, κατά συνέπεια, δεν υπήρχε καμία σύνδεση του εμπορίου ναρκωτικών με την τρομοκρατία. Από την άλλη μεριά, η DEA υποστηρίζει σθεναρά την αποτελεσματικότητα αυτών των επιχειρήσεων καθώς, σύμφωνα με τη γνώμη της, χρησιμεύουν στον εντοπισμό των εγκληματιών που αποτελούν απειλή για τις Ηνωμένες Πολιτείες, πριν αυτοί ενεργήσουν.

Καμία, όμως, μεγάλη τρομοκρατική ενέργεια δεν χρηματοδοτείται άμεσα από το εμπόριο ναρκωτικών (με εξαίρεση  την Κολομβία και το Αφγανιστάν). Επί του παρόντος το ISIS(επωνομαζόμενο Ισλαμικό Κράτος), ο μεγαλύτερος εχθρός των ΗΠΑ και κατ’ επέκταση όλου του δυτικού κόσμου, χρηματοδοτεί τις επιχειρήσεις του με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Επειδή έχει την ιδιομορφία να είναι μία τρομοκρατική οργάνωση που εγκαθίδρυσε επικράτεια, βασικότεροι πόροι της είναι η εξόρυξη και ανταλλαγή πετρελαίου, καθώς και η επιβολή φορολογίας.

Συγκεκριμένα, η τρομοκρατική ομάδα κάνει χρήση μικρών κινητών διυλιστηρίων, που δεν γίνονται εύκολα στόχοι. Έπειτα μεταφέρει το πετρέλαιο στα τουρκικά σύνορα, όπου το πουλά ή το ανταλλάσσει. Το εμπόριο αυτό είναι παράνομο και, κατά συνέπεια, το πετρέλαιο πωλείται σε έκπτωση που, ανά περιπτώσεις, παρουσιάζει εξωφρενικές διακυμάνσεις. Παράλληλα επειδή, όπως αναφέρθηκε, το ISIS ελέγχει μία ολόκληρη εδαφική περιοχή, μπορεί να επιβάλλει φορολογία στους πληθυσμούς που κατοικούν εκεί. Μερικοί από τους φόρους προσομοιάζουν αυτούς ενός κανονικού κράτους, ενώ άλλοι μοιάζουν περισσότερο με εκβιασμό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί ένα διπολικό ταξικό σύστημα, στο οποίο οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους και οι οικογένειές τους λαμβάνουν μια σειρά από δωρεάν υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης και της ιατρικής περίθαλψης, ενώ οι υπόλοιποι φορολογούνται βαριά.

Μετά από τις κατασχέσεις γης εχθρών του Ισλαμικού Κράτους, αλλά και των κρατικών ιρακινών τραπεζών, το 2014, εκτιμάται ότι η περιουσία της οργάνωσης έφτασε τα 1.5 δις δολάρια. Επιπρόσθετα, πλούσιοι δωρητές έχουν παίξει σημαντικό ρόλο. Την περίοδο του 2013 – 2014, ορισμένες εκτιμήσεις υποστηρίζουν ότι το ISIS έλαβε μέχρι και 40 εκ. δολάρια από επιχειρηματίες, πλούσιες οικογένειες και άλλους χορηγούς από τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Τέλος, το ISIS έχει προχωρήσει και στους κλασικούς τρόπους χρηματοδότησης τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως είναι τα λύτρα από απαγωγές, η αρχαιοκαπηλία και η πώληση αρχαιοτήτων στην μαύρη αγορά, καθώς ακόμα και η εμπορία ανθρώπων – κυρίως γυναικών.

Όπως εύλογα συμπεραίνουμε, οι τεράστιες προσπάθειες της DEA να θεμελιώσει τα εγκλήματα νάρκο-τρομοκρατίας, και η σπατάλη υπέρογκων ποσών για τη χρηματοδότηση των -σχεδόν σκηνοθετημένων- επιχειρήσεών της, δεν εξυπηρετεί το βασικό στόχο -δηλαδή την γενική πάταξη της τρομοκρατίας. Αντίθετα, θα ήταν χρήσιμο περισσότεροι πόροι να δοθούν στη μάχη κατά όλων των υπόλοιπων δόλιων μέσων χρηματοδότησης των τρομοκρατικών οργανώσεων.

Πηγές:

1. Thompson, G. (2015) The narco-terror trap. Available at: https://www.propublica.org/article/the-dea-narco-terror-trap (Accessed: 3 December 2016).
2. Beith, M. (2016) The DEA’s war on narco-terrorism just got more complicated | VICE news. Available at: https://news.vice.com/article/the-dea-war-on-narco-terrorism-just-got-more-complicated (Accessed: 3 December 2016).
3. Weiser, B. (2014) Judge’s ruling in Qaeda terror case open ideology debate. Available at: http://www.nytimes.com/2012/11/23/nyregion/judges-ruling-in-qaeda-terror-case-open-ideology-debate.html (Accessed: 3 December 2016).
4. Swanson, A. (2015) How the Islamic state makes its money. Available at: https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2015/11/18/how-isis-makes-its-money/?utm_term=.727a55928bef (Accessed: 3 December 2016).
5. Chulov, M. (2014) How an arrest in Iraq revealed Isis’s $2bn jihadist network. Available at: https://www.theguardian.com/world/2014/jun/15/iraq-isis-arrest-jihadists-wealth-power (Accessed: 3 December 2016).
6. R.3162 – 107th congress (2001-2002): Uniting and strengthening America by providing appropriate tools required to intercept and obstruct terrorism (USA PATRIOT ACT) act of 2001 (2001) Available at: https://www.congress.gov/bill/107th-congress/house-bill/3162 (Accessed: 3 December 2016).
7. Drug Enforcement Administration (DEA) Available at: https://www.justice.gov/jmd/file/822096/download (Accessed: 3 December 2016).