12/6/2016. Στο gay bar Pulse, στο Orlando των Η.Π.Α. , το ρολόι σταμάτησε στις 2 π.μ. Εκείνη τη στιγμή της νύχτας, και ενώ εντός του κέντρου ήταν σε εξέλιξη ένα καθιερωμένο πάρτι εορτασμού, ένας 29χρονος άνδρας εισβάλει στο χώρο και πυροβολεί αδιακρίτως εναντίον των θαμώνων και των επισκεπτών του club. Οι σκηνές που ακολουθούν είναι δίχως προηγούμενο, με πτώματα να σκορπίζονται σε όλες τις κατευθύνσεις και τον υπόλοιπο κόσμο να τρέχει να κρυφτεί όπου είναι δυνατόν. Οι αστυνομικές δυνάμεις τις περιοχής καταφθάνουν και αποκλείουν την περιοχή, και λίγο αργότερα πλαισιώνονται από ειδικές δυνάμεις, τα λεγόμενα  S.W.A.T. (Special Weapons and Tactics). Μετά από σχεδόν 3 ώρες μακελειού, αγωνίας και ομηρίας το συμβάν λήγει, αφήνοντας τραγικό απολογισμό 50 νεκρούς (συμπεριλαμβανομένου του δράστη) και 53 τραυματίες, στην πιο δολοφονική ένοπλη επίθεση όλων των εποχών επί αμερικανικού εδάφους.

Η επόμενη μέρα βρίσκει την αμερικανική κοινωνία «παγωμένη» και ολόκληρο τον πλανήτη να παρακολουθεί σοκαρισμένος τις εξελίξεις. Ο δράστης αναγνωρίστηκε ως ο Omar Mateen, αμερικανός πολίτης γεννημένος στην Νέα Υόρκη, από μετανάστες Αφγανούς γονείς. Ο Mateen εισήλθε στο νυχτερινό κέντρο κραδαίνοντας ένα ημιαυτόματο όπλο και ένα πιστόλι. Μαρτυρίες αναφέρουν ότι καθ’ όλη τη διάρκεια των πυροβολισμών γελούσε και φώναζε, ενώ κάλεσε μόνος του την γραμμή επείγουσας βοήθειας της Αμερικής, για να καυχηθεί για το συμβάν και να δηλώσει την αφοσίωσή του στο Ισλαμικό Κράτος (ISIS). Ο δράστης οδήγησε περίπου 120 χιλιόμετρα προκειμένου να μεταβεί στο σημείο του μακελειού, εκφράζοντας ως αφορμή για την πράξη του το φιλί δύο ατόμων του ίδιου φύλου μπροστά στην γυναίκα και τo παιδί του.

Η στοχοποίηση του χώρου συγκέντρωσης και διασκέδασης ατόμων της LGBT (lesbian gay bisexual and transgender) κοινότητας, σε συνδυασμό με την εμπλοκή του ISIS, ανοίγουν μια νέα, πολύ επικίνδυνη προοπτική στα εγκλήματα μίσους. Η Δύση καλείται να αντιμετωπίσει ένα νέο είδος απειλής, το οποίο εκφράζεται μέσω της εξωτερικής τρομοκρατίας, σε συνδυασμό με την εξτρεμιστική τάση του εκάστοτε ατόμου. Πιο συγκεκριμένα, ακόμη κι αν θεωρηθεί δεδομένη η αφοσίωση του δράστη στο ISIS, η επιλογή του χώρου της επίθεσης ξεφεύγει από τα τετριμμένα (πολιτικοί, θρησκευτικοί στόχοι) και ακουμπά ένα άκρως ευάλωτο κομμάτι της κοινωνίας, το οποίο ούτως ή άλλως υφίσταται διακρίσεις και περιορισμούς στις περισσότερες χώρες του κόσμου.

Ο δράστης της επίθεσης Omar Mateen

Το παρελθόν του Omar Mateen αφήνει πολλές αμφιβολίες σχετικά με τα αντανακλαστικά των αμερικανικών αρχών, όσο κι αν αυτό φαντάζει αξιοπερίεργο. Ο δράστης απέκτησε πτυχίο στην τεχνολογία της ποινικής δικαιοσύνης το 2006, και ένα χρόνο αργότερα προσελήφθη σε μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες παροχής υπηρεσιών ασφαλείας των Η.Π.Α. Μέχρι το 2009 παντρεύτηκε, έκανε παιδί και αγόρασε το δικό του σπίτι. Εντούτοις, το 2011 επήλθε ο χωρισμός από τη σύζυγό του μετά από καταγγελίες ότι την κακοποιούσε, και από εκείνη την περίοδο ξεκίνησαν οι «γνωριμίες» του με τις υπηρεσίες του νόμου. Το 2013 στο FBI έφτασαν πληροφορίες ότι ο Mateen είχε σχέσεις με τρομοκρατικές ομάδες, και θεωρήθηκε ύποπτος για διενέργεια επιθέσεων. Ως εκ τούτου, κλήθηκε για ανάκριση, όμως με το πέρας των ημερών και συνεχών παρακολουθήσεων δεν συνέτρεξε κανένας λόγος περαιτέρω έρευνάς του. Το 2014 νέα στοιχεία προέκυψαν για ενδεχόμενη σύνδεση του Mateen με τον Moner Mohammad Abusalha, τον πρώτο αμερικανό βομβιστή αυτοκτονίας στη Συρία. Μετά τη διενέργεια ερευνών, το FBI απεφάνθη ότι οι επαφές μεταξύ των δύο ανδρών ήταν μηδαμινές και δεν αποτελούσαν απειλή οιασδήποτε φύσης. Ο Mateen διατήρησε τόσο την άδεια ασκήσεως επαγγέλματός του, όσο και την άδεια οπλοφορίας του!

Μέχρι και την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει ολοκληρωθεί η ταυτοποίηση των θυμάτων της επίθεσης. Δεκάδες οικογενειών αγωνιούν, αναμένοντας την περαίωση των διαδικασιών αναγνώρισης, ώστε να ενημερωθούν αν τα αγαπημένα τους πρόσωπα βρίσκονται μεταξύ των θανόντων ή των τραυματιών του χτυπήματος. Μολαταύτα, το Ισλαμικό Κράτος έχει ήδη προχωρήσει στην ανάληψη ευθύνης για το πολύνεκρο περιστατικό μέσω ενός ραδιοφωνικού σταθμού που πρόσκειται σε αυτό, και μέσω του οποίου διοχετεύτηκε και η δήλωση. Χρήζει ιδιαίτερης μνείας ότι, ειδικοί στην προπαγάνδα του ISIS και στην αντιτρομοκρατία συμφωνούν ότι η συγκεκριμένη δήλωση διαφέρει κατά πολύ με τις αντίστοιχες για ανάληψη ευθύνης στα τρομοκρατικά χτυπήματα των Βρυξελλών και του Παρισιού. Εξαιρετικής σημασίας είναι η άποψη ότι, παρόλο που το ΙΚ συνηθίζει να ανακοινώνει μέσω του συγκεκριμένου ραδιοφώνου τις προκηρύξεις, στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν αναφέρθηκαν καν λεπτομέρειες της επίθεσης – όπως συνηθίζεται. Στην αντίπερα όχθη, πολλές οργανώσεις που αγωνίζονται για τα δικαιώματα των LGBT εκφράζουν την ανησυχία τους για την ασφάλεια τόσο των χώρων συγκέντρωσής τους, όσο και των ίδιων των ατόμων. Στο πολιτικό πάλκο των εξελίξεων, ο Πρόεδρος Barack Obama δήλωσε ότι «επίθεση σε οποιονδήποτε Αμερικανό είναι επίθεση σε όλους τους Αμερικανούς», ενώ πλήθος κυβερνήσεων από όλες τις χώρες του κόσμου έσπευσαν να καταδικάσουν το χτύπημα.

Εμβαθύνοντας την ανάλυση, προκύπτουν συγκεκριμένα ζητήματα σημαίνουσας σημασίας, τα οποία είναι απαραίτητο να αναφερθούν προκειμένου να γίνει κατανοητή η πορεία των εξελίξεων: α) ο Mateen χρησιμοποίησε, κατά τη διάρκεια της επίθεσης, ένα πιστόλι και ένα ημιαυτόματο όπλο τύπου AR-15. Το όπλο αυτό αναπτύχθηκε πριν μερικά χρόνια από τις αμερικάνικες ένοπλες δυνάμεις ως εξέλιξη του Μ-16, και η χρήση του στο εν λόγω περιστατικό φέρνει και πάλι στο προσκήνιο τις αντιδράσεις του παρελθόντος από μερίδα ειδικών, οι οποίοι υποστηρίζουν πως οι πολίτες δεν θα έπρεπε να έχουν άδεια κατοχής ενός «όπλου πολέμου». Αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι εξελίξεις γύρω από αυτή την παράμετρο, και θεωρείται εξαιρετικά πιθανό να τεθεί ξανά επί τάπητος η νομοθεσία περί οπλοκατοχής. β) Κάθε τρομοκρατικό χτύπημα -και κυρίως προερχόμενο με οιονδήποτε τρόπο από το ISIS- εγκυμονεί κινδύνους περί εγκαθίδρυσης του λεγόμενου κλίματος «Ισλαμοφοβίας». Με αφορμή την ένοπλη επίθεση, ο υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump έσπευσε να δηλώσει ότι «Η Αμερική θα πρέπει να ενισχύσει την στρατιωτική της αντίδραση εναντίον του Ισλαμικού Κρατους» και πως «η Μουσουλμανική Κοινότητα καλύπτει τον δράστη, αποκρύπτοντας συγκεκριμένες πληροφορίες για το παρελθόν του», γεγονός που πυροδοτεί και πάλι μια σειρά εξτρεμιστικών τάσεων και αντιδράσεων. Δεν είναι -φυσικά- η πρώτη φορά που ο μεγιστάνας υποψήφιος τοποθετείται υπέρ των στρατιωτικών επεμβάσεων και της αυστηροποίησης του ελέγχου των μεταναστευτικών ροών προς τη χώρα. Την ίδια στιγμή, η μεγάλη του αντίπαλος στην κούρσα της διαδοχής του προέδρου, Hillary Clinton, δήλωσε πως θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για την αποτροπή ενεργειών από «μοναχικούς καβαλάρηδες», με γνώμονα όμως την προστασία των δικαιωμάτων των αμερικανών μουσουλμάνων. Η συντηρητικότερη προσέγγιση του ζητήματος από την Clinton αποσκοπεί -σαφώς- στην αποφυγή κλιμάκωσης της έντασης, με ακραίες φωνές να αναφέρουν ότι το φάντασμα ενός νέου εμφυλίου πλανάται και πάλι πάνω από την αμερικανική ήπειρο. γ) Η σεξουαλικού προσανατολισμού διάσταση της τρομοκρατικής αυτής ενέργειας αναδεικνύει, γι’ ακόμη μια φορά, ότι τα εγκλήματα μίσους δεν σταμάτησαν ποτέ να αποτελούν μέρος των σύγχρονων κοινωνιών. Σύμφωνα με πηγές, ο δράστης εκμυστηρεύτηκε στο οικογενειακό του περιβάλλον ότι πριν λίγο καιρό συνάντησε ένα ομόφυλο ζευγάρι να «φιλιέται» και να «ερωτοτροπεί» μπροστά στα μάτια του 3χρονου γιού του, με αποτέλεσμα να τον στιγματίσει. Η συγκεκριμένη αφορμή, σε συνάρτηση με τον όλο σχεδιασμό του χτυπήματος, δείχνουν ότι πλέον τα όρια είναι πολύ δυσδιάκριτα απέναντι στην τρομοκρατική ενέργεια, την ομοφοβία και το έγκλημα μίσους, καθιστώντας ακόμη δυσκολότερο το έργο των ειδικών για την πρόληψη, αλλά και την καταστολή τέτοιων καταστάσεων. Η εξωτερικά προερχόμενη τρομοκρατία και οι ακραίες αντιλήψεις στο εσωτερικό μιας χώρας μπορούν να αποτελέσουν ένα θανατηφόρο «κράμα», και να οδηγήσουν σε χτυπήματα όπως του Orlando.

Άνδρας βοηθά ένα μικρό κορίτσι να αφήσει το αποτύπωμά του, σε ένα αυτοσχέδιο πανό μνήμης, δίπλα στον τόπο της τραγωδίας

Στον απόηχο των γεγονότων, η LGBT κοινότητα ανακοίνωσε ότι η παρέλαση στην πόλη του Los Angeles θα διεξαχθεί κανονικά στη μνήμη των θανόντων του περιστατικού, και με γνώμονα ότι τέτοιου είδους γεγονότα «δεν πρόκειται να σιωπήσουν το κίνημα». Ήδη ετοιμάζονται πανό και πλακάτ, τα οποία θα προτάσσονται κατά τη διάρκεια της παρέλασης, όπου θα αναγράφεται η φράση «Δεν φοβόμαστε». Οι αστυνομικές αρχές λαμβάνουν, φυσικά, υπερβολικά αυστηρά και αυξημένα μέτρα ασφαλείας, με σκοπό την αποφυγή οποιουδήποτε είδους περιστατικού που μπορεί να προκαλέσει αναταραχές. Ο έκδηλος φόβος τόσο των διοργανωτών, όσο και των αρχών δικαιολογείται απολύτως, αν κάποιος αναλογιστεί τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Gun Violence Archive (GVA), που δείχνουν ότι από τις 164 ημέρες που έχουμε διανύσει στο 2016, οι 76 έχουν στιγματιστεί από θανατηφόρες ένοπλες επιθέσεις (οι νεκροί έφτασαν τους 207 μετά την επίθεση στο Orlando), ενώ οι 88 πέρασαν αναίμακτα. Μόνο στις 20 Φεβρουαρίου του 2016, έλαβαν χώρα 5 ένοπλες επιθέσεις στην Αμερική.

Για να γίνει αντιληπτή η εξαιρετική σοβαρότητα της επίθεσης στο Orlando, θα πρέπει να αποσαφηνιστούν οι αντιδράσεις διαφόρων φορέων, αλλά και μέσων ενημέρωσης – μικρής ή μεγαλύτερης εμβέλειας. Η ανεξάρτητη εκκλησία Βαπτιστών Westboro Baptist Church, η οποία είναι γνωστή για τα κηρύγματα μίσους, κυρίως ενάντια στα LGBT άτομα, την επαύριο των γεγονότων προέβαλε ειδεχθή μηνύματα μέσω των social media, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι «ο Θεός εξακολουθεί να μισεί τις αδερφές» και «ο Θεός έστειλε τον δράστη». Στις εν λόγω ρητορικές μίσους ήρθε να προστεθεί λίγες ώρες αργότερα το δημοσίευμα τουρκικής εφημερίδας, φίλα προσκείμενης στον πρόεδρο Erdogan, η οποία στο πρωτοσέλιδό της χαρακτηρίζει «διεστραμμένους» και «ανώμαλους» τους νεκρούς της επίθεσης. Η εν λόγω εφημερίδα είχε δημοσιεύσει το 2013, και σε διάστημα μόλις 4 μηνών, 175 άρθρα τα οποία εμπεριείχαν ρητορική μίσους απέναντι σε ομοφυλόφιλους, Χριστιανούς Εβραίους κ.α. Τέτοιου είδους αντιδράσεις αναδεικνύουν, για μια ακόμη φορά, την βαθιά συντηρητικότητα που μαστίζει την πλειονότητα των κοινωνιών, ακόμα και στην «εκπολιτισμένη» Δύση. Πρόσφατες έρευνες και εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας απέδειξαν ότι και στην Ευρώπη τα εγκλήματα μίσους δεν έχουν υποχωρήσει στο βαθμό που αναμενόταν, και μάλιστα, σε χώρες όπως η Γερμανία, το νομοθετικό πλαίσιο για τον χαρακτηρισμό μιας ενέργειας ως έγκλημα μίσους παρουσιάζει μεγάλες ελλείψεις και δυσλειτουργικότητες.

Η νύχτα της 12^ης Ιουνίου 2016 θα περάσει στην αμερικάνικη ιστορία ως η πιο αιματηρή επίθεση μετά την 11^η Σεπτεμβρίου 2001. Η κυνική στοχοποίηση ομοφυλόφιλων ατόμων, σε συγκεκριμένο χώρο, η σαφής έξαρση των ρητορικών μίσους που προηγήθηκαν και -κυρίως- θα ακολουθήσουν του συμβάντος εκατέρωθεν, καθώς και η ιδιαιτερότητα του δράστη που ενήργησε αυτόνομα στο όνομα του ISIS, περνούν ένα σαφές μήνυμα για άμεση κινητοποίηση στην ανθρωπότητα. Ίσως έφτασε η ώρα της αυτοκριτικής για μια κοινωνία που προτιμά να βλέπει δύο ανθρώπους να κρατούν όπλα, παρά ο ένας το χέρι του άλλου.

Πηγές:

http://www.advocate.com/commentary/2016/6/13/attacking-any-gay-bar-hate-crime

http://www.advocate.com/crime/2016/6/12/westboro-sings-shooters-keep-comin-around-bodies-still-club

http://www.reuters.com/article/us-usa-election-trump-shooting-idUSKCN0YZ1A5

http://www.reuters.com/article/us-florida-shooting-gunman-idUSKCN0YY11B

http://www.nytimes.com/2016/06/14/us/orlando-shooting.html?_r=0

http://www.nytimes.com/2016/06/13/us/omar-mateen-early-signs-of-promise-then-abuse-and-suspected-terrorist-ties.html

http://www.newyorker.com/news/news-desk/the-orlando-shootings-and-american-muslims?mbid=social_facebook

http://www.businessinsider.com/isis-statement-orlando-shooting-attack-2016-6

http://www.vox.com/a/mass-shootings-calendar-june-2016

http://www.slate.com/articles/news_and_politics/interrogation/2016/06/amnesty_international_usa_s_tarah_demant_on_violence_against_lgbtq_people.html

http://www.newsit.gr/kosmos/Kataptysto-dimosieyma-Erntoganikis-efimeridas-Anomaloi-oi-nekroi-sto-Orlanto-FOTO-/627893

https://www.amnesty.gr/news/press/article/20334/i-germania-apotyghanei-na-antimetopisei-tin-ayxisi-ton-egklimaton-misoys