Μετά το δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2016, και την επίσημη παραίτηση του τότε Πρωθυπουργού Matteo Renzi ως φυσικό επακόλουθο της ήττας του σε αυτό, η Ιταλία καλείται να μεταβεί για άλλη μια φορά στις κάλπες στις 4 Μαρτίου (Reuters, 2017). Τί επικράτησε, όμως, στην πολιτική σκηνή αυτόν τον χρόνο; Το αβέβαιο και “ακέφαλο” μεσοδιάστημα που πυροδοτήθηκε από την επιθυμία του Renzi για συνταγματική μεταρρύθμιση, και που τελικώς οδήγησε στην πτώση του από την πρωθυπουργική καρέκλα (THE LOCAL it, 2017), έδωσε τη σκυτάλη για άμεση εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον μέχρι τότε Υπουργό Εξωτερικών και μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος, Paolo Gentiloni (CNN Greece, 2016). Εντός λίγων ημερών ο στόχος επιτεύχθηκε, και ο 62χρονος πολιτικός (THE TOC, 2016) όχι μόνο εξασφάλισε την εμπιστοσύνη της Γερουσίας, αλλά έκανε φανερές και τις προτεραιότητές του, οι οποίες αντιστοιχούν σε μόλις τρεις λέξεις: “Δουλειά, δουλειά, δουλειά” (CNN Greece, 2016).

Και τώρα ξανά εκλογές;

Τη σταθερή και επιτυχή -θα έλεγε κανείς- παρουσία του Paolo Gentiloni στο αξίωμα του Πρωθυπουργού διαδέχθηκε η διάλυση της Βουλής και της Γερουσίας έπειτα από εντολή του Προέδρου της χώρας, Sergio Mattarella, στις 28 Δεκεμβρίου του 2017 (CNN Greece, 2017). Έκτοτε, η επιλογή της 4ης Μαρτίου ως καταληκτική ημερομηνία για τις εκλογές (Reuters, 2017) βρίσκει τους σημαντικότερους αντιπάλους της ιταλικής πολιτικής σκηνής να πραγματοποιούν ήδη τις προεκλογικές τους καμπάνιες και αψιμαχίες – με ένα μεγάλο παράδοξο, όμως, να επικρατεί στο προσκήνιο.

Καθώς τα polls με τις μέχρι πρότινος μετρήσεις δεν μπορούν να υποστηρίξουν το σενάριο μιας αυτοδύναμης κυβέρνησης, φημολογείται πως επικρατούν ήδη συζητήσεις στο εσωτερικό της χώρας, με στόχο τον σχηματισμό μιας δικομματικής ή και -ενδεχομένως- πολυκομματικής δύναμης (Scenaripolitici.com, 2018). Η στοχευμένη αλλαγή του εκλογικού νόμου τον Οκτώβριο καθιστά, μάλιστα, ακόμα πιο δύσκολη την αυτοδυναμία σε περίπτωση που το ποσοστό του πρώτου κόμματος δεν καταφέρει να αγγίξει το 40% – πιθανότητα η οποία συμπληρώνει μεγάλο νούμερο στην κλίμακα επί της εκατό, βάσει των δοθέντων στατιστικών στοιχείων (POLITICO, 2017). Στο σημείο αυτό, κρίνεται απαραίτητη μια συνοπτική παρουσίαση των επικρατέστερων εκλογικών αντιπάλων της χώρας, με στόχο την αποτελεσματικότερη κατανόηση της κατάστασης.

5 Star Movement, Luigi Di Maio (M5S)

Πρόκειται για ένα αριστερό λαϊκιστικό κόμμα το οποίο, με μόλις 9 χρόνια ζωής, έχει καταφέρει να αποκτήσει ήδη τεράστια απήχηση στον λαό. Έχοντας ως ιδρυτή του τον πρώην κωμικό Beppe Grillo, και επίσημο εκπρόσωπό του τον Luigi Di Maio, το εν λόγω κόμμα αντιτάσσεται ανοιχτά στην πολιτική όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, μετριάζοντας, όμως, την ευρωσκεπτικιστική του στάση, και δηλώνοντας πως “θέλουν να παραμείνουν στην ΕΕ” (THE LOCAL it, 2017). Μερικούς από τους προεκλογικούς του στόχους αποτελούν η αύξηση του δημοσιονομικού πλεονάσματος σε επίπεδα άνω του 3% -με στόχο τη μείωση των φόρων και την αντιστρόφως ανάλογη αύξηση των επενδύσεων-, η πραγματοποίηση δημοψηφίσματος αναφορικά με τη συμμετοχή στην ΕΕ σε περίπτωση που οι εταίροι αρνηθούν τον συμβιβασμό επί των νέων οικονομικών συμφωνιών, η ανάκληση της εργατικής μεταρρύθμισης του 2014 -κάνοντας δυσκολότερη την πιθανότητα μιας ενδεχόμενης απόλυσης-, η αύξηση φόρων στις τράπεζες και σε πετρελαϊκές εταιρίες, κλπ. (Reuters, 2017). Η απήχηση του M5S γίνεται εύκολα αντιληπτή στα τρέχοντα polls, κατά τα οποία αυτό βρίσκεται 1ο (28,2%) – με μια διαφορά 4 ποσοστιαίων μονάδων από το Δημοκρατικό Κόμμα του Matteo Renzi (Scenaripolitici.com, 2018). Ακόμα και στην περίπτωση, όμως, που οι προβλέψεις επιβεβαιωθούν στις 4 Μαρτίου, ή έστω φτάσουν πολύ κοντά στα νούμερα που παρουσιάζονται, ο Luigi Di Maio, μη μπορώντας να επιτύχει την αυτοδυναμία του κόμματός του, θα κληθεί να στραφεί στο υπόλοιπο αριστερό κομματικό τόξο, με στόχο μια κυβέρνηση συνεργασίας (EXPRESS, 2017).

Democratic Party, Matteo Renzi

Το Δημοκρατικό Κόμμα του πρώην Πρωθυπουργού της Ιταλίας, Matteo Renzi, αποτελεί

ένα ακόμα σχετικά νεοσύστατο κόμμα της ιταλικής πολιτικής, με έτος δημιουργίας του το 2007. Τοποθετείται στον κεντροαριστερό χώρο ενώ, παρά την ανοιχτή παραίτηση του Προέδρου του το 2016 μετά το αποτυχημένο δημοψήφισμα στη χώρα, το κόμμα επιλέγει για μια ακόμη φορά να διατηρήσει τα “πιστεύω” του, και να εμπιστευτεί ως εκπρόσωπό του τον Renzi. Το Δημοκρατικό Κόμμα δεσμεύεται για τη διαπραγμάτευση με τους Ευρωπαίους εταίρους -έχοντας ως στόχο την κατάργηση της δημοσιονομικής λιτότητας, η οποία οδηγεί σε αυστηρές περικοπές στη χώρα (σε κοινές γραμμές με το M5S)- για τη βελτίωση και αύξηση του δημοσιονομικού πλεονάσματος σε 3% επί του ΑΕΠ για 5 χρόνια, ώστε να μειωθούν οι φόροι και να αυξηθούν οι επενδύσεις, καθώς και για τη συνέχιση της κοινωνικής και της εξωτερικής πολιτικής, με την Ιταλία να διατηρεί την παραδοσιακή της στάση υπέρ του NATO (Reuters, 2017). Τα μέχρι τώρα ποσοστά το κατατάσσουν 2ο, με ποσοστό 24.1% (Scenaripolitici.com, 2018).

Forza Italia, Silvio Berlusconi

Το κόμμα του τέσσερις φορές Πρωθυπουργού Silvio Berlusconi αποτελεί μια από τις ισχυρές παρουσίες στην ιταλική πολιτική για δεκαετίες. Ο ίδιος ο Berlusconi όχι μόνο έχει κατηγορηθεί επί σειρά ετών για δεκάδες ποινικά αδικήματα και σκάνδαλα αλλά, ακόμα και κατά την τρέχουσα περίοδο, υφίσταται απαγόρευση εισόδου του σε δημόσιο αξίωμα εξαιτίας της φοροδιαφυγής που απετέλεσε αιτία απομάκρυνσής του από την πολιτική το 2013, και η οποία ο ίδιος ελπίζει πως θα αρθεί ενόψει των νέων εκλογών. Αν, πάλι, κάτι τέτοιο δεν πραγματοποιηθεί, είναι άγνωστο το σε ποιον θα παραδώσει την επίσημη προεδρία του κόμματος (THE LOCAL it, 2017). Σε γενικές γραμμές, το Forza Italia τάσσεται στον κεντροδεξιό πολιτικό χώρο, και οι θέσεις του για τις επικείμενες εκλογές περιλαμβάνουν -μεταξύ άλλων- τη δημιουργία ενός νομίσματος για εσωτερική χρήση με στόχο την ενδυνάμωση της οικονομίας και, παράλληλα, την αποκλειστική χρήση του ευρώ σε διεθνείς συναλλαγές και στον τουριστικό τομέα, την εγγύηση ενός κατώτατου μηνιαίου μισθού ο οποίος δεν θα είναι χαμηλότερος των 1.000 ευρώ, την παρεμπόδιση εισόδου μεταναστών με τη σύναψη συμφωνιών με βορειο-αφρικανικές χώρες, κλπ. (Reuters, 2017). Σύμφωνα με τα προεκλογικά ποσοστά, ο Silvio Berlusconi βρίσκεται τρίτος, με το ποσοστό του να ανέρχεται στο 14.8%, καθιστώντας το Forza Italia 3ο κόμμα στο γενικό πλαίσιο, και 1ο στη δεξιά πτέρυγα του Κοινοβουλίου (Scenaripolitici.com, 2018). 

Northern League, Matteo Salvini

Η Λίγκα του Βορρά αποτελεί μια ακόμα διαχρονική παρουσία στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας, καθώς η ίδρυσή της τοποθετείται στο 1991. Με τον Πρόεδρό της, Matteo Salvini, να προσμετράει μονάχα 5 χρόνια στο αξίωμα, το κόμμα αγγίζει τα περισσότερο συντηρητικά πλαίσια του δεξιού χώρου – με φυσικό επακόλουθο να τάσσεται υπέρ του ευρωσκεπτικισμού και των αντι-μεταναστευτικών πολιτικών. Ορισμένες από τις προεκλογικές του γραμμές συνάδουν με αυτές του Forza Italia (για παράδειγμα, όσον αφορά στο παράλληλο εγχώριο νόμισμα), ενώ περισσότερο αποκλειστικούς στόχους συνιστούν η έξοδος από την ΕΕ και το κλείσιμο των συνόρων. Ο Salvini δεν επιθυμεί μονάχα την απαγόρευση εισόδου σε μετανάστες, αλλά και τον επαναπατρισμό τουλάχιστον 100.000 παράνομων μεταναστών ετησίως (Reuters, 2017). Με τα ποσοστά της να ανέρχονται σε 13.6%, η Λίγκα του Βορρά τοποθετείται στην 4η θέση της κατάταξης (Scenaripolitici.com, 2018).

Free and Equal, Pierro Grasso

Το κόμμα του Pierro Grasso προσμετράει μόνο 1 μήνα ζωής, καθώς δημιουργήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου του 2017 από τρεις διαφορετικές παρατάξεις (Democratic and Progressive Movement, Italian Left, Possible) οι οποίες τάσσονταν κατά του Matteo Renzi, και υποστήριζαν την άποψη πως ο τελευταίος πραγματοποιεί βήματα προς δεξιές πολιτικές. Βρίσκεται στο αριστερό κομματικό τόξο, και βρίσκει κοινό έδαφος με το M5S στην εργατική μεταρρύθμιση. Εκτός των άλλων, ζητάει τη χαλάρωση της μεταρρύθμισης επί του συνταξιοδοτικού συστήματος του 2011 -με στόχο να σταματήσει η αυτόματη αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης σε συνάρτηση με το αυξανόμενο προσδόκιμο ζωής-, τη βελτίωση της εκπαίδευσης, της υγείας, κλπ. (Reuters, 2017). Ο Grasso βρίσκεται στην 5η θέση, με το μονοψήφιο ποσοστό του να ανταποκρίνεται στο 5.6%, ενώ παρέχει έναν δυνατό σύμμαχο στον Luigi Di Maio επί του σχηματισμού πολυκομματικής κυβερνήσεως (Scenaripolitici.com, 2018).

Επίλογος

Η επικείμενη εκλογική αναμέτρηση πρόκειται να χαρακτηριστεί ως ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα για το νέο έτος, σε περίπτωση που οι προβλέψεις επέλθουν στα πλαίσια του ρεαλισμού, και το κόμμα του Luigi Di Maio, 5 Star Movement, τερματίσει πρώτο στις 4 Μαρτίου. Ένα τέτοιο πιθανό ενδεχόμενο έχει προκαλέσει σύγχυση στις ευρωπαϊκές δυνάμεις (EXPRESS, 2017) – κάτι που γίνεται φανερό ήδη από την ιλιγγιώδη εκλογική άνοδο που πραγματοποίησε το κόμμα το 2016, μετά το δημοψήφισμα και την παραίτηση Renzi. Ένα δεύτερο αξιοσημείωτο γεγονός θα αποτελέσει η προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης στην οποία -σύμφωνα με τα ως τώρα δοθέντα στοιχεία- δεν προβλέπεται να συμμετέχει το Δημοκρατικό Κόμμα, αλλά οι περισσότερο αριστερές δυνάμεις. Το μόνο που θα μπορούσε να ειπωθεί με βεβαιότητα είναι πως, παρότι το αποτέλεσμα δεν θα προκαλέσει έκπληξη, η διεθνής πολιτική σκηνή θα βρεθεί σίγουρα μπροστά σε μία νέα Ιταλία.

Πηγές:

1. CNN Greece. (2017). Ιταλία: Βουλευτικές εκλογές στις 4 Μαρτίου http://www.cnn.gr/news/kosmos/story/111424/voyleytikes-ekloges-stin-italia-stis-4-martioy
2. CNN Greece. (2016). Ιταλία: Η κυβέρνηση Τζεντιλόνι έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης και από την Γερουσία http://www.cnn.gr/news/kosmos/story/58683/italia-h-kyvernisi-tzentiloni-elave-psifo-empistosynis-kai-apo-ti-geroysia
3. CNN Greece. (2016). Οι προτεραιότητες του νέου Ιταλού πρωθυπουργού http://www.cnn.gr/news/kosmos/story/58546/oi-proteraiotites-toy-neoy-italoy-prothypoyrgoy
4. EXPRESS. (2017). ‘EU will be CHANGED!’ Brussels panic as eurosceptics soar ahead of Italy elections https://www.express.co.uk/news/world/893758/italy-election-2018-european-union-eurosceptics-five-star-movement
5. POLITICO. (2017). Italian parliament approves controversial electoral law https://www.politico.eu/article/italian-parliament-approves-controversial-electoral-law/
6. Reuters. (2017). Factobox: Italy’s election – parties, leaders and programs https://www.reuters.com/article/us-italy-election-parties-programmes-fac/factbox-italys-election-parties-leaders-and-programs-idUSKBN1EM1HE
7. Reuters. (2017). Italy to vote on March 4, with hung parliament feared https://www.reuters.com/article/us-italy-election/italy-to-vote-on-march-4-with-hung-parliament-feared-idUSKBN1EM193
8. Scenaripolitici. (2018). Sondaggio EMG Acqua 8 gennaio 2018: CDX 36.1%, CSX 28.4%, M5S 28.2% https://scenaripolitici.com/2018/01/sondaggio-emg-acqua-8-gennaio-2018.html
9. THE LOCAL. (2017). What you need to know about Italy’s upcoming 2018 elections https://www.thelocal.it/20171215/what-you-need-to-know-about-italys-upcoming-2018-election
10. THE TOC. (2016). Ο Πάολο Τζεντιλόνι νέος πρωθυπουργός της Ιταλίας http://www.thetoc.gr/diethni/article/o-paolo-tzentiloni-neos-prwthupourgos-tis-italias