(Ή Make America Great Again – κάτι αντίστροφο του Η Ελπίδα Έρχεται)

Με αυτά, μεταξύ άλλων motto, αγωνίζεται ο Donald Trump για το πιο σημαντικό γραφείο του κόσμου – το οβάλ – ή, αλλιώς, για την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών. Μπορεί στην Ελλάδα να ζούμε τα πέτρινα χρόνια της κρίσης σε μια μόνιμη προεκλογική περίοδο, και να έχουμε συνηθίσει την μεγαλόστομη ρητορική, αλλά αυτές οι αμερικανικές εκλογές διαφέρουν από τις προηγούμενες σε πολυμερές επίπεδο. Δεν θα μπορούσαν, άλλωστε, να μονοπωλήσουν τον αμερικανικό δημόσιο διάλογο τον τελευταίο ενάμισι χρόνο, αν ανάμεσα στους υποψηφίους δεν συγκαταλεγόταν αυτή η ριζοσπαστική – κατά τα άλλα – φιγούρα του κύριου εκπροσώπου των ρεπουμπλικανών. Η διαφορά με την εγχώρια πολιτική σκηνή είναι στο εξής: ενώ στην Ελλάδα θα ήθελε κανείς να πιστέψει στην προεκλογική ατζέντα, αλλά δεν μπορεί, αντίθετα στις ΗΠΑ οι δημοκρατικοί, οι φιλελεύθεροι, αλλά και οι μετριόφρωνες συντηρητικοί, μπορούν αλλά δεν θέλουν να πιστέψουν στην πραγμάτωση των εξαγγελιών του Trump.

Δισσεκατομυριούχος, επιχειρηματίας, κτηματομεσίτης, τηλεπερσόνα και -λίγο- συγγραφέας είναι ο υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ.  Ο ίδιος έχει δεσμευθεί – ανάμεσα σε άλλα – ότι θα απαγορεύσει την είσοδο όλων των μουσουλμάνων στη χώρα, θα απελλάσει κάθε μη νόμιμο μετανάστη, θα χτίσει τοίχος ανάμεσα στα σύνορα με το Μεξικό (το οποίο θα πληρώσει η ίδια η μεξικανική κυβέρνηση), θα καταργήσει το σύστημα πρόνοιας της διακυβέρνησης Obama, θα ανοίξει χρηματοπιστωτικό πόλεμο με την Κίνα (λόγω συνεχούς υποτίμησης του γουαν), ενώ με τον Vladimir Putin πιστεύει ότι θα τα πάει καλά.

Ο λόγος που αναφέρεται τόσο απλοϊκά η ατζέντα παραπάνω δεν είναι για λόγους οικονομίας, αλλά για να αντικατοπτρίσει τον τρόπο ρητορικής του ίδιου του Trump. Αυτή η τακτική δεν ειναι τίποτα παραπάνω απο μη κανονιστική (non normative) μεθοδολογία προσέγγισης στο δημόσιο λόγο και, σύμφωνα με το Scientific American, αυτός είναι ένας από τους λόγους που ο Trump έχει θριαμβεύσει στις δημοσκοπήσεις, αφήνοντας πολύ πίσω τους συνυποψηφίους του στην κούρσα για το χρίσμα της G.O.P.  Στην ουσία ο Trump εισάγει τους καθημερινούς διαλόγους μιας μεγάλης μερίδας αμερικανών στο δημόσιο διάλογο, χωρίς την ”εν γένει” διπλωματική αμφισημία των υπόλοιπων πολιτικών. Ο Trump έχει αναπτύξει μια περσόνα αξιοπιστίας και αυθεντικότητας, διότι υπερβαίνει τα εσκαμμένα. Πολλοί ψηφοφόροι του δεν συμφωνούν με το περιεχόμενο του λόγου του, αλλά και μόνο που τολμά να ριζοσπαστικοποιηθεί με τη φερόμενη απόλυτη ”ειλικρίνεια” έχει πείσει πολλούς αμερικανούς πολίτες.

Βέβαια δεν είναι μόνο η δεινή ρητορεία που του τρέφει αξιώσεις για την Προεδρία. Το πιο πιθανό θα ήταν να σκάσει σαν φούσκα η υποψηφιότητα ως γραφική, αν δεν υπήρχε συγκεκριμένο κοινωνικό υπόβαθρο που να υποδαυλίζει το φαινόμενο Τrump. Κοινωνιολογικά είναι αποδεδειγμένο ότι οι πεσιμιστές ψηφοφόροι στις ΗΠΑ τείνουν να είναι πιο συντηρητικοί, με την έννοια ότι αναζητούν κάποιον αξιόπιστο διαχειριστή ο οποίος δεν θα δράσει λανθασμένα, ή απρόσμενα, στα οικονομικά ζητήματα. Στα μάτια του μέσου ρεπουμπλικανού, ένας σχεδόν αυτοδημιούργητος δισσεκατομυριούχος, υπέρμαχος της ελεύθερης αγοράς, είναι αυταπόδεικτη εγγύηση ορθής δημοσιονομικής πολιτικής. Αυτό τουλάχιστον μπορεί να συμπεράνει κανείς από τη συγκέντρωση του 60% των ψηφοφόρων της G.O.P. με θέμα την οικονομική διαχείριση, αφήνοντας πολύ πίσω – με 48% – το δεύτερο υποψήφιο Ted Cruz.

Το άνοιγμα της ψαλίδας μετά το Debate του Αυγούστου 8/2015

Ωστόσο το όλο ζήτημα δεν αφορά μόνο στην οικονομία. Σε κοινωνιολογικό επίπεδο, η έννοια της πολιτικής ορθότητας (political correctness) έχει εκμαυλιστεί και εκφυλιστεί τραγελαφικά. Ο πολιτιστικός μαρξισμός των δημοκρατικών, που σαρώνει τις Blue States (φιλελεύθερες πολιτείες), εκτρέφει εντονότατη απάντηση στις Red States (συντηρητικές πολιτείες). Ξαφνικά ο μέσος λευκός μεσήλικας άρρην, αν και κακοπληρωμένος, θεωρείται μισητά προνομιούχος. Αυτό το φαινόμενο εξοργίζει αυτήν την ομάδα ψηφοφόρων, που καλείται να συσπειρωθεί γύρω από τον απόλυτο περιφρονητή της πολιτικής ορθότητας, τον D. Trump, ο οποίος – σύμφωνα με τους οπαδούς του – λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Συν τοις άλλοις, ο Τrump είναι ο μόνος γνήσιος εκπρόσωπος των W.A.S.P. (White Anglo-Saxon Protestant), καθώς οι υπόλοιποι συνυποψήφιοί του – δημοσκοπικά moderates – είναι είτε λατίνοι (Ted Cruz, Marco Rubio) είτε αφροαμερικάνοι (Ben Carson), γεγονός που δυσκολεύει το μέσο λευκό ρεπουμπλικανό να ταυτιστεί απόλυτα μαζί τους. Αντίθετα, η πλειονότητα προτιμά να εμπιστευθεί μια – τουλάχιστον αινιγματική – ενσάρκωση του American Dream. Στην ουσία αυτή η μεγάλη μάζα απαισιόδοξων αμερικανών μικροαστών έχει καταλήξει να πατρονάρεται από έναν υποψήφιο που εκμεταλλεύεται τη διολίσθηση του κύρους των ΗΠΑ σε διεθνές επίπεδο.

Σαφέστατα το ρεπουμπλικανικό κόμμα, αν και σάρωσε τις τελευταίες εκλογές για τη Βουλή των Αντιπροσώπων το 2014, έχοντας αποκλίνει από την ταυτότητα και την επικοινωνία του με το λαό, δεν καταφέρνει να αναδείξει έναν εκπρόσωπο με οικουμενική ακτινοβολία. Ακόμα και για τους παραδοσιακούς συντηρητικούς, ο Trump αποτελεί μια επικίνδυνη ”φάρσα” που μετατρέπεται σε πραγματικότητα. Σύμφωνα με τη Huffington Post, πλέον ο Trump συγκεντρώνει το 36.3% των ρεπουμπλικανικών ψήφων, με  σχεδόν διπλάσιο ποσοστό από τον δεύτερο Ted Cruz, της τάξης του 16,3%. Κοινώς, τρέχει μόνος του στην κούρσα για το χρίσμα των ”γερακιών”. Σε περίπτωση που εκλεγεί θα έχει μπροστά του μια πολύ δύσκολη μάχη απέναντι στους δημοκρατικούς, είτε αυτοί εκλέξουν τη Hillary Clinton είτε τον Bernie Sanders. Μια τέτοια εκλογή θα σημάνει παράλληλα και μια ιδεολογική μάχη εξαιρετικής έντασης ανάμεσα στους Αμερικανούς πολίτες. Αν καταφέρει και εκλεγεί Πρόεδρος, περίπτωση λιγότερο πιθανή, τότε η εσωτερική – πόσο μάλλον η εξωτερική – πολιτική των ΗΠΑ θα πλέει σε άγνωστα νερά, με συνέπειες ανάλογες της ισχύος των ΗΠΑ σε διεθνές επίπεδο.