Η ενδελεχής ανάλυση που προηγήθηκε -τόσο αναφορικά με το ζήτημα της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως συνέπεια τρομοκρατικών επιθέσεων, όσο και αναφορικά και με την αποτελεσματικότητα των στρατιωτικών μέτρων για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας- μας οδηγεί σε μία άλλη, εξίσου σημαντική και πολυεπίπεδη θεματική: αυτή της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και πώς αυτά μπορούν να διασφαλίστουν, έχοντας υπόψη την αυστηροποίηση της αντιτρομοκοκρατική νομοθεσίας.

Ιδιωτική Ζωή και Επεξεργασία Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα: Η προστασία της ιδιωτικής ζωής, καθώς και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αποτελεί, αδιαμφισβήτητα, ένα διαχρονικά επίκαιρο θέμα το οποίο αφορά όλους, καθημερινά.

Καίριες έννοιες: Ως προσωπικά, χαρακτηρίζονται δεδομένα τα οποία αναφέρονται σε φυσικό πρόσωπο, του οποίου η ταυτότητα είναι γνωστή ή, τουλαχίστον, μπορεί να εξακριβωθεί. Ως πρόσωπο του οποίου η ταυτότητα μπορεί να εξακριβωθεί, λογίζεται το πρόσωπο εκείνο για το οποίο είναι δυνατόν να αποκτηθούν, με εύλογη προσπάθεια, πρόσθετες πληροφορίες, οι οποίες επιτρέπουν τον προσδιορισμό του υποκειμένου των δεδομένων.  Ακολούθως, με τον όρο επεξεργασία νοείται κυρίως η αυτοματοποιημένη επεξεργασία. Σύμφωνα, μάλιστα, με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η επεξεργασία αναφέρεται και στη μη αυτοματοποιημένη επεξεργασία, δηλαδή σε αυτή που πραγματοποιείται σε δομημένα αρχεία.

Η συστηματική ανάλυση, ωστόσο, των όρων «ιδιωτική ζωή» και «προσωπικά δεδομένα» μας οδηγεί σε ορισμένες καίριες διαπιστώσεις, αναφορικά με τη σύνδεση που παρουσιάζουν μεταξύ τους. Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαίου Επιτρόπου για την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων, ο χώρος προστασίας των προσωπικών δεδομένων καλύπτει μεγαλύτερη περιοχή απο τον αντίστοιχο προστασίας της ιδιωτικής ζωής, αφου τα προσωπικά δεδομένα προστατεύονται, όχι μόνο προκειμένου να ενισχυθεί η προστασία της ιδιωτικής ζωής του υποκειμένου, αλλά ώστε να εγγυηθεί η προστασία και άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα της μη διάκρισης. Στην ίδια έκθεση τονίζεται πως η έννοια της προστασίας των προσωπικών δεδομένων είναι στενότερη της έννοιας της ιδιωτικότητας, εφόσον η ιδιωτικότητα περιλαμβάνει περισσότερα από προσωπικά δεδομένα.  Συμπερασματικά, οι έννοιες της «ιδιωτικής ζωής» και των «προσωπικών δεδομένων» είναι δύο έννοιες οι οποίες είναι αλληλοσυμπληρώμενες, ενώ αρκετές φορές εξισώνονται στην πράξη.

Επιπροσθέτως, θεωρείται σκόπιμο να αναφερθεί πως υιοθέτουνται και διαφορετικές προσεγγίσεις αναφορικά με την την έννοια της «ιδιωτικής ζωής», όπως η ευρωπαϊκή και η αμερικανική. Στις ΗΠΑ χρησιμοποιείται κατά κυριο λόγο ο όρος «privacy», δηλαδή «ιδιωτικότητα» ή «ιδιωτική ζωή», χωρίς διάκριση από την έννοια των «προσωπικών δεδομένων». Αντιθέτως, ο όρος «personal data» -όπως μεταφράζονται τα προσωπικά δεδομένα- χρησιμοποιείται στην ευρωπαϊκή νομική ορολογία. Η αμερικανική προσέγγιση αναφορικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής είναι γνωστή και ως «αρχιτεκτονική της αγοράς», δίνοντας έμφαση στην ατομική προστασία της ιδιωτικής ζωής μέσα από τη σύναψη των συμβάσεων στις οποίες το άτομο συμμετέχει κάθε φορά. Έτσι, το εκάστοτε άτομο έχει τη δυνατότητα, μέσω του δικαιώματος του «πληροφορικού αυτοκαθορισμού», να συναινέσει στην εκχώρηση και χρήση πληροφοριών που αφορούν την ιδιωτική του ζωή, ενώ ο επεξεργαζόμενος τις πληροφορίες αυτές καθίσταται υπεύθυνος για τη συμφωνημένη χρήση των παραπάνω πληροφοριών του. Αντιθέτως, στην Ευρωπαϊκή Ένωση δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη ρύθμιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, μέσω της εναρμόνισης των εθνικών νομοθεσιών και την παραγωγή νομοθετικού πλαισίου, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και μέσω της εδραίωσης υπερεθνικών ευρωπαϊκών μηχανισμών που θα καταστήσουν το κράτος πραγματικό θεματοφύλακα της ιδιωτικής ζωής, όταν στις ΗΠΑ προωθείται η αυτορρύθμιση και η παραγωγή τομεακής νομοθεσίας.

Διεθνές νομοθετικό πλαίσιο προστασίας ιδιωτικής ζωής και δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα: Η εξέλιξη του πλαισίου προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα υπήρξε μακρά.

Αρχικά, το άρθρο 12 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ηνωμένων Εθνών του 1948 για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, σχετικά με το σεβασμό της οικογενειακής και της ιδιωτικής ζωής, αποτελεί το πρώτο διεθνές νομικό κείμενο, το οποίο κατοχυρώνει ρητώς το δικαίωμα στην προστασία της ιδιωτικής σφαίρας του ατόμου, έναντι αυθαίρετων επεμβάσεων τρίτων, ιδίως του κράτους. Σύμφωνα με το άρθρο 12 της εν λόγω Διακηρύξεως: «Κανείς δεν επιτρέπεται να υποστεί αυθαίρετες επεμβάσεις στην ιδιωτική του ζωή, την οικογένεια, την κατοικία ή την αλληλογραφία του, ούτε προσβολές της τιμής και της υπόληψής του. Καθένας έχει το δικαίωμα να τον προστατεύουν οι νόμοι από επεμβάσεις και προσβολές αυτού του είδους». Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί πως η Οικουμενική Διακήρυξη αποτέλεσε το έναυσμα για την περαιτέρω δραστηριοποίηση και ευαισθητοποίηση αναφορικά με την εν γένει προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη.

Η διασφάλιση του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, καθώς και της κατοικίας και της αλληλογραφίας, αποτελεί τον πυρήνα του άρθρου 8 της Ευρωπαικής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο το οποίο, επίσης, θέτει τις προυποθέσεις υπό τις οποίες επιτρέπονται περιορισμοί του προαναφερθέντος δικαίωματος: «Παν πρόσωπον δικαιούται εις τον σεβασμόν της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής του, της κατοικίας του και της αλληλογραφίας του». Παράλληλα, η παράγραφος 2 του συγκεκριμένου άρθρου προβλέπει ότι: «Δεν επιτρέπεται να υπάρξη επέμβασις δημοσίας αρχής εν τη ασκήσει του δικαιώματος τούτου, εκτός εάν η επέμβασις αύτη προβλέπεται υπό του νόμου και αποτελεί μέτρον το οποίον, εις μίαν δημοκρατικήν κοινωνίαν, είναι αναγκαίον δια την εθνικήν ασφάλειαν, την δημοσίαν ασφάλειαν, την οικονομικήν ευημερίαν της χώρας, την προάσπισιν της τάξεως και την πρόληψιν ποινικών παραβάσεων, την προστασίαν της υγείας ή της ηθικής, ή την προστασίαν των δικαιωμάτων και ελευθεριών άλλων».

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει πολλάκις ασχοληθεί με το συγκεκριμένο, ευαίσθητο θέμα. Μέσω της νομολογίας του, το ΕΔΔΑ έχει προβεί σε μερικές καίριες διευκρίνισεις, αναφορικά με το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, καθώς και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτό. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται πως σύμφωνα με την νομολογία του ΕΔΔΑ, το άρθρο 8 δεν υποχρεώνει απλώς τα κράτη να μην προβαίνουν σε ενέργειες οι οποίες συνιστούν παραβίαση του εν λόγω δικαώματος αλλά, επιπλέον, τα ωθεί στην θετική ανάληψη δράσης για την καλύτερη και αποτελεσματικότερη διασφάλιση της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής. Οι σημαντικότερες εκ των υποθέσεων που οδήγηθηκαν ενώπιον του ΕΔΔΑ αφορούσαν υποκλοπή επικοινωνιών (Malone κατά Ηνωμένου Βασιλείου, Copland κατά Ηνωμένου Βασιλείου), ποικίλες μορφές παρακολούθησης (Klass και λοιποί κατά Γερμανίας, Uzun κατά Γερμανίας) και προστασία έναντι της διατήρησης προσωπικών δεδομένων από δημόσιες αρχές (Leander κατά Σουηδίας, S και Marper κατά Ηνωμένου Βασιλείου).

Ακόμη, καθοριστικής σημασίας για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, κατά την επεξεργασία τους τόσο από τον ιδιωτικό, όσο και από τον δημόσιο τομεά, αποτελεί η Σύμβαση 108 του 1981 του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία του ατόμου από την αυτοματοποιημένη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων. Η εν λόγω Σύμβαση παραμένει μέχρι σήμερα η μόνη, νομικά, διεθνής δεσμευτική πράξη στον τομέα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, και έχει κυρωθεί από όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αξίζει να αναφερθεί πως το 2001 υιοθετήθηκε πρόσθετο πρωτόκολλο στη Σύμβαση 108, το οποίο θεσπίζει διατάξεις σχετικά με τη διασυνοριακή ροή δεδομένων προς μη συμβάλλομενα μέρη, δηλαδή προς τις λεγόμενες «τρίτες χώρες», και σχετικά με την υποχρεωτική σύσταση εθνικών εποπτικών αρχών προστασίας των δεδομένων. Η Συμβαση 108 εκσυχρονίστηκε, σε σημαντικό βαθμό, μέσω μίας δημόσιας διαβούλευσης που πραγματοποιήθηκε το 2011, η οποία και οδήγησε στην ενίσχυση της προστασίας της ιδιωτικότητας στον ψηφιακό χώρο, και στην περαιτέρω ενδυνάμωση του μηχανισμού παρακολούθησης εφαρμογής της Σύμβασης.

Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αποτελεί, επιπρόσθετα, θεμελιώδες δικαίωμα. Η νομική βάση προστασίας παρέχεται από το άρθρο 16 της Συνθηκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), καθώς και από τα άρθρα 7 και 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με το άρθρο 16 ΣΛΕΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαικής Ένωσης θεσπίζουν κανόνες σχετικά με την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα θεσμικά και λοιπά Όργανα και τους Οργανισμούς της Ένωσης, καθώς και από τα κράτη μέλη, κατά την άσκηση δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογης του δικαίου της Ένωσης. Παράλληλα, τα άρθρα 7 και 8 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίζουν τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ως στενά συνδεδεμένα, αλλά ξεχωριστά θεμελιώδη δικαιώματα. Ο Χάρτης είναι ενσωματωμένος στη συνθήκη της Λισαβόνας, και είναι νομικά δεσμευτικός για τα Όργανα και τους Οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για τα κράτη-μέλη κατά την εφαρμογή του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η παράγωγη ενωσιακή νομοθεσία, αναφορικά με τη συγκεκριμένη θεματική, είναι πλουσία – πράγμα που καταδεικνύει με τον πλέον σαφές τρόπο τη βούληση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να δράσει ενεργά και καινοτόμα στον τομέα αυτό. Ενδεικτικά αναφέρουμε:

1. Οδηγία 95/46 /ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24^ης Οκτωβρίου 1995 (Οδηγία Περί Προστασίας Δεδομένων): Η εν λόγω Οδηγία εναρμονίζει τους εθνικούς νόμους που απαιτούν υψηλής ποιότητας πρακτικές διαχείρισης δεδομένων από τους υπεύθυνους επεξεργασίας και τη διασφάλιση μιας σειράς δικαιωμάτων για τα φυσικά πρόσωπα
2. Οδηγία 2002/58/ΕΚ για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών της 12^ης Ιουλίου 2002: Η συγκεκριμένη Οδηγία διασφαλίζει την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον χώρο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
3. Κανονισμός 45/2001 σχετικά με την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα Όργανα και τους Οργανισμούς της Κοινότητας, και σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών της 18^ης Δεκεμβρίου 2000: Ο Κανονισμός αυτός ρυθμίζει την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των φυσικών προσώπων, όταν η επεξεργασία γίνεται απο Όργανα ή Οργανισμούς της Κοινότητας.
4. Απόφαση πλαίσιο 2008/977/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 27^ης Νοεμβρίου 2008 για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που τυγχάνουν επεξεργασίας στο πλαίσιο της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις.

Πέραν, όμως, από τις προαναφερθείσες νομοθετικές πράξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί προστασίας των προσωπικών δεδομένων, τον Δεκέμβριο του 2015 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έφτασαν σε συμφωνία σχετικά με τους νέους κανόνες προστασίας των προσωπικών δεδομένων, ύστερα από τρία περίπου έτη μακρών διαπραγματεύσεων. Ενδεικτικά αναφέρονται δύο κανόνες, οι οποίοι δημοσιέυτηκαν τον Απρίλιο του 2016 και θα τεθούν σε εφαρμογή από τον Μαϊο του 2018:

1. Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της Οδηγίας 95/46 ΕΚ.
2. Οδηγία 2016/680 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από αρμόδιες αρχές για τους σκοπούς της πρόληψης, διερέυνησης, ανίχνευσης ή δίωξης ποινικών αδικημάτων ή της εκτέλεσης ποινικών κυρώσεων, και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της απόφασης πλαίσιο 2008/977ΔΕΥ του Συμβουλίου.

Αξίζει να σημειωθεί πως το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, και το δικαίωμα στην προστασία προσωπικών δεδομένων -όπως αυτά κατοχυρώνονται στο άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, αλλά και στο άρθρο 8 του Χάρτη- δεν είναι απόλυτα δικαιώματα, αλλά πρέπει να ασκούνται με βάση τον σεβασμό στο περιεχόμενο άλλων αντιτιθέμενων δικαιωμάτων, λαμβάνοντας υπόψη και τον ρόλο που επιτελούν στην κοινωνία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων δικαιωμάτων είναι: η ελευθερία της έκφρασης, η πρόσβαση σε έγγραφα, η ελευθερία των τεχνών και των επιστημών, καθώς και η προστασία της ιδιοκτησίας. Κατά πάγια, μάλιστα, νομολογία του ΕΔΔΑ και του ΔΕΕ, είναι ανάγκη να γίνεται ορθή στάθμιση δικαιωμάτων κατά την εφαρμογή και την ερμηνεία του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ και του άρθρου 8 του Χαρτη.

Ανακύπτει όμως, ταυτόχρονα, και ένα φλέγον ερώτημα: πότε είναι η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα νόμιμη; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό μπορεί να δοθεί δια παραπομπής στη δικαιολογημένη επέμβαση της ΕΣΔΑ, όπως έχει ερμηνευτεί από την νομολογία του ΕΔΔΑ, και στις προϋποθέσεις επιβολής νόμιμων περιορισμών του άρθρου 52 του Χάρτη. Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτά, η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα είναι νόμιμη μόνο αν:

1. Είναι σύμφωνη με τον νόμο.
2. Επιδιώκει θεμιτό σκοπό.
3. Είναι αναγκαία στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής κοινωνίας για την επίτευξη του σκοπού.

Αρχή της μη διάκρισης: Αλληλένδετη με τις έννοιες της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων, αποτελεί και τη λεγόμενη αρχή της μη δίακρισης.

Καίριες έννοιες: Ως διάκριση ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία ένα πρόσωπο βρίσκεται, με κάποιον τρόπο, σε μειονεκτική θέση, λόγω κάποιου προστατευόμενου χαρακτηριστικού. Οι διακρίσεις εκδηλώνονται ποικιλοτρόπως: άμεση διάκριση, έμμεση διάκριση, παρενόχληση και εντολή για εφαρμογή διακριτικής μεταχείρισης.

Οι Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέμηση των διακρίσεων περιλάμβανουν ρητώς τα ακόλουθα προστατευόμενα χαρακτηριστικά: φύλο, φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, ηλικία, αναπηρία, θρησκεία ή πεποιθήσεις και γενετήσιος προσανατολισμός. Η ΕΣΔΑ, αντιθέτως, περιλαμβάνει μη εξαντλητικό κατάλογο, ο οποίος συμπληρώνεται κατά περίπτωση.

Διεθνές νομοθετικό πλαίσιο: Σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορούμε να εντοπίσουμε διατάξεις που στοχεύουν στην προστασία από τις διακρίσεις, τόσο στο Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Σύμφωνα με το άρθρο 14 της ΕΣΔΑ: «Η απόλαυση των δικαιωμάτων και ελευθεριών που κατοχυρώνονται με την παρούσα Σύμβαση διασφαλίζεται χωρίς διακρίσεις για λόγους όπως το φύλο, η φυλή, το χρώμα, η γλώσσα, η θρησκεία, η πολιτική ή άλλη πεποίθηση, η εθνική ή κοινωνική καταγωγή, η σχέση με εθνική μειονότητα, η ιδιοκτησία, η γέννηση ή άλλη κατάσταση». Οι διακρίσεις, δηλαδή, απαγορεύονται μόνο σε σχέση με την άσκηση κάποιου άλλου δικαιώματος αναγνωρισμένου από αυτήν. Ωστόσο, δυνάμει του Πρωτοκόλλου 12 της ΕΣΔΑ, η απαγόρευση των διακρίσεων καθίσταται αυτοτελής.

Αναφορικά με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά των διακρίσεων, η απαγόρευση είναι μεν αυτοτελής, αλλά αφορά συγκεκριμένους μόνο τομείς, όπως η απασχόληση.

Ύστερα, κατά το άρθρο 2 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα: «Κάθε άνθρωπος δικαιούται να επικαλείται όλα τα δικαιώματα και όλες τις ελευθερίες που προκηρύσσει η παρούσα Διακήρυξη, χωρίς καμία απολύτως διάκριση, ειδικότερα ως προς τη φυλή, το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τις θρησκείες, τις πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική καταγωγή, την περιουσία, τη γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση. Δεν θα μπορεί ακόμα να γίνεται καμία διάκριση εξαιτίας του πολιτικού, νομικού ή διεθνούς καθεστώτος της χώρας από την οποία προέρχεται κανείς, είτε πρόκειται για χώρα ή εδαφική περιοχή ανεξάρτητη, υπό κηδεμονία ή υπεξουσία, ή που βρίσκεται υπό οποιονδήποτε άλλον περιορισμό κυριαρχίας».

Τέλος, το άρθρο 21 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπει τα ακόλουθα: «Απαγορεύεται κάθε διάκριση, ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού». Η δεύτερη παράγραφος προβλέπει, μάλιστα, την απαγόρευση κάθε διακρίσεως λόγω ιθαγένειας.

Αντιτρομοκράτικη Νομοθεσία : Η ραγδαία εξάπλωση της τρομοκρατίας, όπως προαναφέρθη, είχε ως αποτέλεσμα και την αναδιαμόρφωση του πλαισίου προστασίας της ιδιωτικής ζωής, καθώς και των προσωπικών δεδομένων.

Το έναυσμα για την αναζωπύρωση του διεθνούς διαλόγου για την τρομοκρατία δόθηκε με την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, την 11 Σεπτεμβρίου του 2001. Αλλά και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την περίοδο 2009-2013, ο αριθμός των επιθέσεων που απέτυχαν, αποσοβήθηκαν ή τελέστηκαν στα κράτη-μέλη ανήλθε σε 1010, ένω 38 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Τα νούμερα αυτά συνέχισαν να κινούνται με ανοδικούς ρυθμούς, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα πρόσφατα τρομοκρατικά χτυπήματα στο Παρίσι, τις Βρύξελλες και τη Νίκαια.

Χαρακτηριστικά, αναφέρεται ο λεγόμενος «Πατριωτικός Νόμος» (PATRIOT Act με το PATRIOT να ενεργεί ως ακρωνύμιο του Uniting and Strengthening America by Providing Appropriate Tools Required to Intercept and Obstruct Terrorism), που υιοθετήτηκε απο το Αμερικανικό Κονγκρέσο και υπεγράφη στις 26 Οκτωβρίου 2001, υπό προεδρίας George W. Bush, ως απάντηση στα πρόσφατα, τότε, τρομοκρατικά χτυπήματα. Ο συγκεκριμένος νόμος έγινε αντικείμενο έντονης αντιπαράθεσης στις ΗΠΑ λόγω, μεταξύ άλλων, και της σαφούς παραβίασης της ιδιωτικότητας των Αμερικανων Πολιτών, που πραγματοποιούταν μέσω της δράσης των εθνικών αρχών, στις οποίες δινόταν η δυνατότητα παρακολούθησης των τηλεφωνικών συνομιλιών, της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας καθώς και των οικονομικών συνδιαλλάγων, χωρίς να έχει προηγουμένως δοθεί δικαστικό ένταλμα προς αυτό. Επίσης, κατά τους πολέμιούς του, ο νόμος αυτός παραβίαζε και την 4^η Τροπολογία του Αμερικανικού Συντάγματος, η οποία κατοχυρώνει το δικαίωμα των πολιτών στην προσωπική ασφάλεια.

Ύστερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, προς το σκοπό της καλύτερης δυνατής προστασίας  των πολιτών της, αλλά και αποσκοπώντας στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας χωρίς την ταυτόχρονη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ήδη από το 2005 υιοθέτησε την Αντιτρομοκρατική Στρατηγική της, η οποία αναθεωρήθηκε το 2014. Βασικοί πυλώνες της εν λόγω Στρατηγικής, όπως χαρακτηριστικά αναφέρονται στο κέιμενό της, είναι η Πρόληψη, η Προστασία, η Καταδίωξη και η Αντίδραση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει, κατά αυτόν τον τρόπο, μια ολιστική προσέγγιση στο θέμα της τρομοκρατίας, και αποσκοπεί στην διεθνή συνεργασία σε θέματα ασφάλειας και καταπολέμησης της τρομοκρατίας.

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιπλέον, εξέδωσε Οδηγία το 2016 σχετικά με την χρήση των δεδομένων των καταστάσεων των ονομάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση και δίωξη τρομοκρατικών και άλλων σοβαρών εγκλημάτων. Η οδηγία έχει ως στόχο να ρυθμίσει τον τρόπο με τον οποίο διαβιβάζονται δεδομένα PNR διεθνών πτήσεων από τις αεροπορικές εταιρίες στα κράτη-μέλη, καθώς και την επεξεργασία των εν λόγω δεδομένων από τις αρμόδιες αρχές. Η οδηγία προβλέπει ότι τα δεδομένα PNR που συλλέγονται, θα μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας μόνο για την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση και δίωξη τρομοκρατικών και άλλων σοβαρών εγκλημάτων. Μάλιστα, προκειμένου να διαφυλαχθούν τα θεμελιώδη δικαιώματα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, της ιδιωτικής ζωής και της ίσης μεταχείρισης, η οδηγία προβλέπει ορισμένους περιορισμούς όσον αφορά τη διαβίβαση, την επεξεργασία και τη διατήρηση των δεδομένων PNR, όπως τη διατήρησή τους μόνο για 5 έτη, καθώς και την ανωνυμοποίησή τους μετά την πάροδο 6 μηνών.

Συμπέρασμα: Οι ισορροπίες έιναι, αδιαμφισβήτητα, λεπτές. Συχνά γίνεται λόγος για ανάγκη περιορισμού των δικαιωμάτων της ιδιωτικής ζωής και της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στο βωμό της ασφάλειας. Είναι όμως πράγματι αυτή μια λυσιτελής λύση; Ή, απλώς, ενδίδοντας στο φόβο και τη τρομοκρατολαγνεία θα επιδεινωθεί η κατάσταση, δημιουργώντας νέα μέτωπα, πέρα από τα ήδη υπάρχοντα; Η περαιτέρω διερεύνηση των προβληματικών που γεννώνται αναφορικά με την πιθανή συνύπαρξη, από τη μία, ενός ενισχυμένου νομοθετικού πλαισίου καταπολέμησης της τρομοκρατίας και, από την αλλή, ενός ανανεωμένου υποβάθρου προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθίσταται, τώρα περισσότερο από ποτέ, αναγκαία.

Πηγές

1. Milt, K. (2017). Προστασία Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. 1st ed. [ebook] European Parliament. Available at: http://www.europarl.europa.eu/ftu/pdf/el/FTU_5.12.8.pdf [Accessed 14 Mar. 2017].
2. Fra.europa.eu. (2017). Handbook on European data protection law | European Union Agency for Fundamental Rights. [online] Available at: http://fra.europa.eu/en/publication/2014/handbook-european-data-protection-law [Accessed 4 Apr. 2017].
3. Fra.europa.eu. (2017). Handbook on European non-discrimination law | European Union Agency for Fundamental Rights. [online] Available at: http://fra.europa.eu/en/publication/2011/handbook-european-non-discrimination-law [Accessed 4 Apr. 2017].
4. Consilium.europa.eu. (2017). Η αντιτρομοκρατική δράση της ΕΕ – Consilium. [online] Available at: http://www.consilium.europa.eu/el/policies/fight-against-terrorism/ [Accessed 14 Mar. 2017].
5. Ευρωπαϊκή Επιτροπή. (2010). Προστασία Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. [online] Available at: http://ec.europa.eu/justice/policies/privacy/docs/data_protection/data_protection_1002_el.pdf [Accessed 14 Mar. 2017].
6. Consilium.europa.eu. (2017). Ρύθμιση της χρήσης των δεδομένων από τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR) – Consilium. [online] Available at: http://www.consilium.europa.eu/el/policies/fight-against-terrorism/passenger-name-record/ [Accessed 23 Mar. 2017].
7. justice.gov. (2017). What is the USA Patriot Web. [online] Available at: https://www.justice.gov/archive/ll/highlights.htm [Accessed 23 Mar. 2017].
8. Amnesty.gr. (2017). Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. [online] Available at: https://www.amnesty.gr/universal-declaration-of-human-rights [Accessed 23 Mar. 2017].
9. Convention for the Protection of Individuals with regard to Automatic Processing of Personal Data. (1981). 1st ed. [ebook] Strasbourg: Council of Europe. Available at: https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=0900001680078b37 [Accessed 23 Mar. 2017].
10. Eur-lex.europa.eu. (2017). EUR-Lex – 12012E/TXT – EN – EUR-Lex. [online] Available at: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=celex%3A12012E%2FTXT [Accessed 24 Mar. 2017].
11. Eur-lex.europa.eu. (2017). EUR-Lex – 31995L0046 – EN – EUR-Lex. [online] Available at: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/ALL/?uri=CELEX%3A31995L0046 [Accessed 24 Mar. 2017].
12. Eur-lex.europa.eu. (2017). EUR-Lex – 32002L0058 – EN – EUR-Lex. [online] Available at: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=celex:32002L0058 [Accessed 24 Mar. 2017].
13. Eur-lex.europa.eu. (2017). EUR-Lex – 32008F0977 – EN – EUR-Lex. [online] Available at: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32008F0977 [Accessed 24 Mar. 2017].
14. Eur-lex.europa.eu. (2017). EUR-Lex – 32016R0679 – EN – EUR-Lex. [online] Available at: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A32016R0679 [Accessed 24 Mar. 2017].
15. Eur-lex.europa.eu. (2017). EUR-Lex – 32016L0680 – EN – EUR-Lex. [online] Available at: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A32016L0680 [Accessed 24 Mar. 2017].
16. Eur-lex.europa.eu. (2017). EUR-Lex – 32016L0681 – EN – EUR-Lex. [online] Available at: http://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2016/681/oj [Accessed 24 Mar. 2017].