Την Πέμπτη 1η Ιουνίου 2017, o Πρόεδρος των Η.Π.Α., Donald Trump, ανακοίνωσε πως οι ΗΠΑ αποχωρούν από τη Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή, επιβεβαιώνοντας τις ήδη υπάρχουσες φήμες του ειδησεογραφικού χώρου. Ύστερα από την ολοκλήρωση της διπλωματικής του περιοδίας στο εξωτερικό και την διαπραγμάτευση με κορυφαίους ηγέτες για την προώθηση των διπλωματικών συμμαχιών, ο αμφιλεγόμενος Πρόεδρος των Η.Π.Α πραγματοποίησε μία από τις προεκλογικές του υποσχέσεις, παρά την πίεση που του ασκήθηκε από αξιωματούχους άλλων κρατών.

Ωστόσο, με βάση την ίδια τη Συμφωνία, η έξοδος της Αμερικής θα καταστεί εφικτή στις 4 Νοεμβρίου του 2020, δηλαδή μία μέρα μετά τις επόμενες αμερικανικές εκλογές. Όπως διαφαίνεται, είναι στο χέρι των ψηφοφόρων η πραγματική υλοποίηση αυτής της κίνησης που πρόκειται να αναχθεί σε ζήτημα προεκλογικής καμπάνιας.

Η συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα

Το Δεκέμβριο του 2015 σχεδόν όλα τα αναγνωρισμένα κράτη του πλανήτη υπέγραψαν την πρώτη διακρατική συμφωνία για την κλιματική αλλαγή, με σκοπό τη μείωση των εκπομπών αερίων που συμβάλλουν στην ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου. 195 κράτη, στα πλαίσια του UNFCCC, ανέλαβαν την υποχρέωση να μειώσουν αυτές τις εκπομπές με εσωτερικό ανασχηματισμό για την προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης. Παράλληλα, συστάθηκαν ορισμένοι μηχανισμοί όπως το Sustainable Development Mechanism και το Green Fund για την οικονομική ενίσχυση των αναπτυσσόμενων χωρών για την υλοποίηση αυτού του στόχου. Καθίσταται προφανές πως χρειάζονται επενδύσεις, αναβάθμιση και μεγάλο κεφάλαιο για την εγκαθίδρυση του προαναφερθέντος “πράσινου μοντέλου”, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει τον επιχειρηματικό κλάδο. Ωστόσο, επιστημονικές μελέτες δεικνύουν πως αν οι εκπομπές του άνθρακα συνεχίσουν να απελευθερώνονται απερίσπαστα, η ατμοσφαιρική θερμοκρασία θα αυξάνεται σε τραγικά επίπεδα, με αποτέλεσμα την πρόκληση ακραίων και μη αναστρέψιμων φαινομένων.

Η Συμφωνία του Παρισίου αποτελούσε σημείο-κλειδί της πολιτικής Obama σχετικά με την ατζέντα της περιβαλλοντικής πολιτικής για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά και την ανάδειξη των ΗΠΑ ως κύριο παίκτη στην ανταγωνιστική αγορά των Α.Π.Ε. Ειδικότερα, οι υποχρέωσεις τους συνίστανται στην μείωση της τιμής των εκπομπών σε ποσοστό της τάξεως του 26-28% σε σύγκριση με τις τιμές του 2005 εως το 2025. Παράλληλα, δεσμεύτηκαν να παρέχουν οικονομική ενίσχυση 3 δισ. δολλαρίων στις αναπτυσσόμενες χώρες για την επίτευξη του συλλογικού στόχου εως το ίδιο έτος.

Η κόκκινη γραμμή υποδεικνύει την αυξητική τάση εκπομπών άνθρακα από τις ΗΠΑ εφόσον αποχωρήσουν από τη συμφωνία.

Ο Trump, όμως, φαίνεται να διατηρεί αντίθετη γνώμη

Ένα από τα πολλά Tweets του Προέδρου στο οποίο εκθέτει τις απόψεις του για το φαινόμενο του θερμοκηπίου

Ο Πρόεδρος Donald Trump, καθόλη τη διάρκεια της δραστηριότητάς του στα μέσα κοινωνικής δικτώσης και της προεκλογικής του εκστρατείας, δεν φαίνεται να συμφωνεί με την γενικότερη έννοια της “κλιματικής αλλαγής”. Παλιότερα, είχε υποστηρίξει πως η κλιματική αλλαγή αποτελεί δημιούργημα της Κίνας, και αποσκοπεί στην υποτίμηση της Αμερικανικής οικονομίας. Κατά τη διάρκεια των προεκλογικών αγώνων, καταδίκαζε την “εκτός ορίων πολιτική Obama” και υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους του, αλλά και στον Αμερικανικό λαό εν γένει, να θέσει τις ΗΠΑ εκτός της Συμφωνίας των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή.

Όπως έχει ήδη αποδειχθεί, ο Trump εμμένει πιστός στις προεκλογικές του υποσχέσεις τις οποίες τείνει να “εφαρμόζει” μία προς μία. Σύμφωνα με την πρόσφατη δήλωση του Πρόεδρου, η Αμερική αποχωρεί από τη συμφωνία με σκοπό να επανεισαχθεί, αλλά ύστερα από διαπραγματεύσεις για την επίτευξη μιας δίκαιης συμφωνίας για τον αμερικανικό λαό, ενώ αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο της δημιουργίας ενός καινούργιου πλαισίου. Η αποχώρηση αυτή αποτελεί πρακτική εφαρμογή του δόγματος που διακατέχει την προεδρική του θητεία – δηλαδή, να κάνει την Αμερική σπουδαία ξανά (Make America Great Again).

Επιδιώξεις & Επιχειρήματα

• Αμερικανική Οικονομία ή Περιβάλλον;
  Ο Trump υποστηρίζει πως αυτή η συμφωνία δεν μπορεί να αποβεί ούτε ωφέλιμη ούτε δίκαιη για τις αμερικανικές επιχειρήσεις και τους φορολογούμενους. Οι ενδεχόμενες θυσίες και η αναμόρφωση του επιχειρηματικού κλάδου για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, αλλά και οι τυχόν περαιτέρω εισφορές αποτελούν αναγκαία προααπαιτούμενα για την επίτευξη του στόχου. Ωστόσο, το παρόν ενδεχόμενο μεταφράζεται ως απειλή στα μάτια του Προέδρου για την αμερικανική οικονομία. Πιο συγκεκριμένα, ανέφερε μια λίστα με τομείς της αμερικανικής οικονομίας που θα επηρεαστούν άμεσα από τη συμφωνία, και τόνισε πως, σύμφωνα με μια έρευνα -αγνώστου προέλευσης και αξιοπιστίας-, θα κοστίσει 2.5 εκατομμύρια πολύτιμες θέσεις εργασίας στην Αμερική. Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, αν η συμφωνία εφαρμοστεί απ’όλα τα κράτη, η θερμοκρασία του πλανήτη θα μειωθεί μόνο κατά έναν βαθμό κελσίου έως το 2100 και, άρα, δεν μπορεί να κατοχυρωθεί ως επιτυχία.

• Αμερική, το επίκεντρο του πλανήτη
  Στα πλαίσια του προαναφερθέντος δόγματος, τα συμφέροντα της αμερικανικής οικονομίας και κοινωνίας υπερισχύουν αυτών της διακρατικής συνεργασίας και των διεθνών υποχρεώσεων. Καθίσταται προτιμότερο και πιο ωφέλιμο, τα 3 δισ. δολλάρια που προορίζονται για το Green Fund να διατεθούν στους αμερικανούς πολίτες. Μάλιστα, υπογράμμισε πως το μέλλον αυτής της συμφωνίας καθίσταται αβέβαιο, και θα αποβεί κερδοφόρο για τους κορυφαίους ρυπαντές του πλανήτη. Καταγγέλοντας τις δράσεις της Κίνας και της Ινδίας, υποστήριξε πως η εφαρμογή των στόχων είναι ασυνάρτητη με τις πραγματικές τους πρακτικές, και αποτελούν ένα τέχνασμα για την ευημερία τους.

“Ως πότε θα γελούν άλλα κράτη μαζί μας;” δήλωσε.

Αντιδράσεις

• Obama: ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ και κύριος υποστηρικτής της συμφωνίας έσπευσε να καταδικάσει την κίνηση αυτη και να δώσει ένα ελπιδοφόρο μήνυμα.
  

  ” Τα έθνη που θα παραμείνουν στη συμφωνία του Παρισίου είναι εκείνα που θα αποκομίσουν τα οφέλη της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και βιομηχανιών. Με ή χωρίς την ηγετική θέση της Αμερικής […] είμαι βέβαιος ότι οι πολιτείες, οι πόλεις και οι επιχειρήσεις μας θα υψώσουν ανάστημα, και θα χαράξουν την πορεία και θα συμβάλλουν στην προστασία των μελλοντικών γενιών στον έναν πλανήτη που εχουμε.”

• Κίνα: Με βάση σχετική της ανακοίνωση, πρόκειται να μείνει πιστή στους στόχους και τη συμφωνία του Παρισιού εν γένει, χωρίς να υπολογίζει οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη των Η.Π.Α. Στην παρούσα φάση, η Κίνα φαίνεται να βγαίνει η πιο κερδισμένη από το γεωπολιτικό παιχνίδι, καθώς τείνει να κυριαρχήσει στην ανταγωνιστική αγορά των Α.Π.Ε. και της βιώσιμης ανάπτυξης ενώ, με την δήλωση του Trump, το ενδεχόμενο ίσως προσεγγίσει την βεβαιότητα, καθώς θέτει την Αμερική εκτός παιχνιδιού.
• Λοιπά κράτη-μέρη: Χώρες με μεγάλη οικονομική επιρροή και κύρος, όπως ο Καναδάς, η Ρωσία, κράτη-μέλη της Ευρωπαικής Ένωσης, έσπευσαν να καταδικάσουν την κίνηση της Αμερικής, τονίζοντας πως η παρούσα συμφωνία για την βιώσιμη ανάπτυξη δεν αποτελεί μόνο μέσο επίτευξης οικονομικών συμφερόντων, αλλά αφορά όλα τα κράτη εξίσου. Παράλληλα, υπογράμμισαν πως μένουν πιστοί στη συμφωνία και τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει.

Κριτική Αποτίμηση

Φωτογραφία που ανέβασε στα social media o Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας E. Macron με αφορμή την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία

Όπως συνάγεται, ο Πρόεδρος Trump, εκπροσωπώντας τους Ρεπουμπλικανούς, θέλει να εναντιωθεί στην προγενέστερη κυβερνητική πολιτική και να εγκαθιδρύσει μια καινούργια εποχή διακυβέρνησης, εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Ωστόσο, η πολιτική ή οι οικονομικές επιδιώξεις σε σχέση με την κλιματική αλλαγή αποτελούν μη συγκοινωνούντα δοχεία και, σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να συγχέονται. Καθίσταται απολύτως κατανοητό πως η παρούσα συμφωνία ίσως να μην είναι η πιο ωφέλιμη οικονομικά, ή να μην ευνοεί τον επιχειρησιακό κλάδο βραχυπρόθεσμα. Αυτό όμως, που πρέπει να καταστεί σαφές και αντιληπτό είναι ότι το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής είναι γεγονός επιστημονικά τεκμηριωμένο, και χωρίς την αντιμετώπισή του δεν θα υπάρχει πλανήτης για να κυβερνήσει ο Trump, και ο κάθε πολιτικός, πρόεδρος ή πρωθυπουργός. H συνέχεια θα κριθεί στις κάλπες του 2020.

Πηγές:

1. Francis, D. (2017). Trump Pulls Out of the Paris Climate Agreement. [online] Foreign Policy. Available at: http://foreignpolicy.com/2017/06/01/trump-pulls-out-of-the-paris-climate-agreement/ [Accessed 5 Jun. 2017].
2. Shear, M. (2017). Trump Will Withdraw U.S. From Paris Climate Agreement. [online] The New York Times. Available at: https://www.nytimes.com/2017/06/01/climate/trump-paris-climate-agreement.html?_r=0 [Accessed 5 Jun. 2017].
3. Ellis, J. (2017). The Paris Climate Deal: What You Need to Know. [online] The New York Times. Available at: https://www.nytimes.com/2017/06/01/climate/paris-climate-change-guide.html [Accessed 5 Jun. 2017].
4. Tollefson, J. (2017). Trump pulls United States out of Paris climate agreement. [online] Nature.com. Available at: https://www.nature.com/articles/n-12333274 [Accessed 5 Jun. 2017].